گزارشی از کتاب «الافصاح فی الامامة»
الإفْصاحُ فی الإمامَة کتابی به زبان عربی در اثبات عقاید شیعه درباره امامت و جانشینی پیامبر اکرم(ص) اثر شیخ مفید است. بنا بر اشاره مؤلف در ابتدای کتاب، هرآنچه در موضوع امامت ذکر آن لازم بوده در این کتاب آمده است. این موضوع در کتابهای پیشین با این گستردگی بررسی نشده است. مؤلف با استفاده از استدلالهای کلامی به اشکالات پیرامونی موضوع امامت و آراء مختلف فرقه‌های اسلامی مانند معتزلی ها، حشویه‌ها و خوارج جواب داده است.
شیوه مؤلف در این کتاب بیشتر جدلی است، لذا حتی به قیاس هم بر اثبات مسائل امامت استناد می‌کند. مولف سائل فرضی را تصور نموده است که اشکالات متعددی در مسائل امامت دارد و به صورت «فَاِن قالَ» اشکالات را مطرح و با «قیلَ لَه» جواب می‌دهد. این کتاب را شیخ مفید در سال ۳۷۳ق تألیف نموده است.
مؤلف در مقدمه این کتاب، پس از حمد و ستایش خداوند تأکید می‌کند که قصد داشته تا اصول امامت و رهبری را به گونه‌ای ترسیم کند که دانش‌پژوهان از آن اصول، به فروع و شاخه‌های آن دست یابند. وی تأکید کرده که من در این کتاب، حد و مرز امامت را مشخص کرده، به طوری که انجام فرایض دینی، پیروی و اطاعت کامل از پیامبر(ص) و برائت از دشمنان وی، با شناخت این مسأله، امکان‌پذیر میگردد.
گرچه کتاب از ساختار منظمی برخوردار نیست، اما مباحث آن را می‌توان در یک مقدمه، ۱۸ بخش، ۷ فصل و ۷ مسأله دسته‌بندی کرد.
مولف در مقدمه غرض از تالیف کتاب را که همان توضیح و تحریر مسئله امامت است بیان می‌کند و در بخش‌های متنوع، از موضوعات مربوط به قضیه امامت بحث می‌کند از قبیل: تعریف امامت، شناخت امام، دلیل بر وجوب معرفت امام، اجماع مسلمین بر امامت علی(ع) اجماع بر وجود امام بعد از نبی(ص)، افضلیت علی(ع) نزد خدا و رسول(ص) او، فساد امامت مفضول بر فاضل، اجماع بر فضایل علی(ع)، علت ندادن حق علی(ع)، عدم اقرار مهاجرین و انصار بر تقدم ابوبکر، علت سکوت امیر المومنین(ع) بر خلفاء قبل از خودش، عدم اجماع امت بر امامت ابوبکر و…
گرچه از شیخ مفید کتابهای متعددی در علم کلام و حتی در بررسی بعضی از مسائل مربوط به امامت برجای مانده است اما کتاب افصاح، جامعترین و مفصل‌ترین کتاب او در بحث امامت می‌باشد. این اثر، تنها کتابی است که تنها به مسأله امامت و آن هم به همه مسائل آن می‌پردازد
این کتاب برای اولین بار در نجف اشرف، توسط المطبعة الحیدریة در سال ۱۳۶۸ ه.ق و بار دیگر در سال ۱۳۶۹ق در ۱۳۶ صفحه به چاپ رسیده است. برای مرحله سوم در تهران توسط دارالکتب الاسلامیة در سال ۱۳۹۲ق مطابق با ۱۳۵۰ش منتشر شد و در سال ۱۴۱۲ق در قم توسط موسسه البعثة به چاپ رسید.
نسخه دیگر کتاب در بیروت توسط دار المفید در سال ۱۴۱۴ق به چاپ رسید و طبع‌های دیگر آن در قم توسط موسسة البعثه در سال ۱۴۱۴ق و مؤتمر الشیخ المفید در
سال ۱۴۱۳ق از روی نسخه البعثة افست شده است.
ثبت دیدگاه