به مناسبت هزار و چهارصدمین سال شهادت امام امیرالمومنین علیه السلام، گفتاری از مرجع عالیقدر، حضرت آیت الله صافی گلپایگانی منتشر شده که ذیلا مشروح آن را نقل می‌نماییم
بسم الله الرحمن الرحيم
قال مولانا اميرالمؤمنين عليه‌السّلام:
« إِنَّا لَأُمَرَاءُ الْكَلَامِ وَ فِينَا تَنَشَّبَتْ عُرُوقُهُ وَ عَلَيْنَا تَهَدَّلَتْ غُصُونُه »(۱)
در ميدان و جهان وسيعی که سخن از نهج‌البلاغة و از امام اميرالمؤمنين عليه‌السّلام باشد حقیر کمترین به ذرّه و کمتر از ذرّه هم در حساب نمی‌آيم اما جسارت نموده و خود را در شمار مادحان و توصیف‌کنندگان آن کتاب بی‌نظیر قرار می‌دهم « فَمَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ » :
نهج‌البلاغه بلاغت در همه فنون و تمام علوم حقيقيه است:
بلاغت در الهيات و تکلّم از عالم غيب و ماوراء الطبيعة، بلاغت در بيان آيات آفاقيه و انفسيه الهيه، بلاغت در بيان بهترين و عالی‌ترين مواعظ و حکمت‌ها، بلاغت در بيان اصول سعادت اجتماع، بلاغت در درس سياست مُدُن، بلاغت در معرفی نبوّات به ويژه بيان نبوت خاتم الأنبياء صلی الله عليه و آله و سلم، بلاغت در اخبار از مغيبات، و بلاغت و بلاغت و بلاغت …
اگر فصاحت و بلاغت فضلاء و بلغاء نامدار در وصف جنگ، اسب و شمشير و اين عناوين بود، بلاغت امام عليه‌السّلام بيان حقايق و معانی متعاليه‌ای است که نوابغ بينش و بصيرت به فهم آن افتخار می‌کنند.
با اين همه شروحی که بر اين کتاب نوشته‌اند، هنوز هم مثل اين است که بی‌شرح مانده باشد و بايد محققان بزرگ در رشته‌های مختلف بر آن شرح بنويسند و باز هم بنويسند و بنويسند.
نهج‌البلاغه سخن علی عليه‌السّلام است. سخن معلّمی شديد القوی است، که در وصفش گفته‌اند :
« يَتَفَجَّرُ الْعِلْمُ مِنْ جَوَانِبِهِ وَ تَنْطِقُ الْحِكْمَةُ مِنْ نَوَاحِيه »(۲) و گفته‌اند: « کَلامُهُ دُونَ کَلامِ الخَالِقِ وَ فَوْقَ کَلامِ الْمَخْلُوقينَ »(۳)
و باز گفته‌اند: « ألا إنَّما التَّوْحيدُ لَوْلا عُلومُهُ * كَعَرْضَةِ ضِلّيلٍ وَ نَهْبَةِ كافر »(۴)
نهج‌البلاغه سخن علی عليه‌السّلام است. باز هم و پس از آن هم در مدح آن می‌گوئيم كه سخن علی عليه‌السّلام، سخن عظيمی است، که تمام نواحی وجودش عظمت و آيات قدرت بی انتهای قدرت خداوند قادر متعال است.
« فَقَد کان عَظِيماً في إيمانِه، عظيماً في عِلْمِه، عظيماً في بَصيرَتِه، عظيماً في زهده و تقواه، عظيماً في بُطُولاته و تَضْحِياتِه، عظيماً في نُصْرة الحقِّ وَ إقامة العَدْل، عظيماً في اعلاء کلمة الله، عظيماً في رَحْمِة للضُّعَفاء وَالمَساکِين وَ فِي مُواساتِهِ مَعَ الفُقَراء، وَ فِي خَوفِهِ مِنَ اللهِ تَعالى، عظيماً في فَصاحَتِه وَ بَلاغَتِه، عظيماً في کلّ أفْعالِه فَتَعالَى اللهُ العَليّ العظيم خالقُ هذا الإنْسانِ، و مُودّعُ هذه العظمات فيهِ، فَتعالى الله خالقُ هذا الکون الْمُتَصاغِر لِعَظَمَته، وَ المُتَذَلِّل لِجَلالِه وَ جَبَرُوتِه وَ سُلْطَانِه، وَ خائف مِنْ کِبْريائِه، صاحِب هذه العَظَمات وَ المُعْتَرِف عِنْدَه بِعَجْزِهِ وَ فَقْرِه إلَيْهِ: «إِلَهِي كَفَى بِي عِزّاً أَنْ أَكُونَ لَكَ عَبْداً وَ كَفَى بِي فَخْراً أَنْ تَكُونَ لِي رَبّاً »(۵)
متأسّفانه ما در مقام عمل و بهره‌بردن از کتاب گران‌قدر و ارزشمند نهج‌البلاغه فاصله زيادی داريم. بايد همه اهتمام كنند كه اين كتاب ارزشمند و عظيم كه واقعاً مظلوم واقع شده است را در جامعه رواج دهند.
پی‌نوشت‌ها:
۱- نهج‌البلاغة، حكمت ۲۳۳
۲- بحار الأنوار، جلد ۴۱، باب ۱۰۷، حديث ۲۸؛ تاریخ مدینة دمشق ابن عساكر، جلد ۲۴، صفحه ۴۰۱
۳- شرح نهج‌البلاغة ابن ابی‌الحديد، جلد ۱، صفحه ۲۴
۴- آگاه باشيد كه اگر علوم و دانش او نبود، توحيد آن‌چنان خراب می‌شد كه به صورت آنچه را كه شخص ضالّ عرضه می‌كند و آنچه را كه كافر غارت كرده است در می‌آمد./ القصائد السبع العلويات ابن ابی‌الحدید، القصيدة الخامسة.
۵- بحار الأنوار، جلد ۹۱، باب ۳۲، حديث ۱۰
ثبت دیدگاه