حدیث «سیدا شباب أهل الجنه» و مسأله افضلیّت امام

یکی از مهم‏ترین موارد اختلاف میان شیعه و اهل سنت، مسأله تفاضل میان اهل‏بیت علیهم السلام و خلفای سه‏گانه است. در این نوشتار با محوریت حدیث «الحسن و الحسین سیدا شباب أهل الجنة» به بررسی قول حق در این مسئله پرداخته شده است. ابتدا سند حدیث فوق مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده می‏شود که حدیث به لحاظ سند مورد پذیرش اهل سنت است و برخی از آنها به تواتر حدیث اذعان دارند. اما به لحاظ محتوا، ابتدا مفردات حدیث- یعنی لفظ «سید» و واژگان ترکیبی «شباب أهل الجنة»- تحلیل می‏شود. آنچه از لفظ «سید» نزد اهل لغت و محدثان متبادر است، سید کسی است که از جهت عقل برترین، و در جمیع خصال خیر، بالاترین، و رئیس دیگران است. در مورد «شباب أهل الجنة» نیز نشان داده می‏شود که از نوع اضافه بیانی و توضیحی است و با توجه به شواهد مختلف و متعدد، همه بهشتیان جوان هستند. از جمع این دو مطلب برمی‏آید که هر کسی که وارد بهشت شود امام حسن و امام حسین علیهما السلام سید و سرور او خواهند بود.
البته از عمومیت این حدیث، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام و -بر اساس برخی روایات- حضرت عیسی و یحیی علیهماالسلام استثناء شده‌اند، اما دیگران، از جمله خلفای سه‏گانه، تحت این عموم باقی هستند. خبر «أبوبکر و عمر سیدا کهول أهل الجنة» که در منابع اهل سنت آمده نیز، نمی‏تواند مخصص عمومیّت حدیث «سیدا شباب أهل الجنة» باشد، زیرا این خبر هم به لحاظ سندی و هم به لحاظ محتوا، مبتلا به اشکالات متعددی است. وقتی افضلیت این دو امام ثابت شد، افضلیت امیرالمؤمنین علیه السلام نیز اثبات، و بر اساس لزوم افضلیت امام- که مورد قبول قاطبه اهل سنت است- خلافت بلافصل آن حضرت هم آشکار می‏گردد.