لیلة المبیت شبی است که حضرت علی علیه السلام به جای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بستر آن حضرت خوابید تا رسول خدا(ص) از توطئه قتلی که مشرکان مکه برای او ریخته بودند بتواند جان سالم به در ببرد و از مکه به مدینه هجرت بنماید. این واقعه در اول ربیع الاول سال چهاردهم بعثت که بعدا سال ۱ هجری قرار داد شد به وقوع پیوست. عمل حضرت علی علیه السلام در لیله المبیت یکی از فضائل امام علی علیه السلام است و در شأن آن آیه ۲۰۷ سوره بقره نازل شد.
شیطان تمام همتش را برآن گذاشته که مردم را از طریق حق و ولایت پیامبر و اهل بیت علیهم السلام دور کند چرا که تنها راه بندگی خدا و اطاعت از او، طریق ولایت معصومین علیهم السلام است. به همین خاطر برای محقق شدن خواسته هایش از هیچ تلاشی فروگذار نکرده و نخواهد بود.
به اعتقاد عمده تاریخ نگاران، علی بن ابی طالب علیه السلام نخستین کسی بود که دعوت پیامبر را لبیک گفت و تسلیم اراده و فرمان خدا شد و به عنوان یاوری باکفایت، بازویی توانا، سربازی فداکار و جان بر کف باعث دلگرمی آن حضرت شد و به دنبال این اقدامِ صادقانه از سوی امیرمؤمنان علیه السلام ، رسول خدا صلی الله علیه و آله در گفتاری آشکار، نشانِ پیشتازی در اسلام را به وی داد و در این باره چنین فرمود: «یا علی أنت أول المسلمین إسلاماً و أول المؤمنین ایماناً.»
او آمده تا نیمه ی حیدر شود کامل شأن تمام سوره ها یکجا شده نازل
حضرت علی(ع) در گفتگو با اصحاب شورا فرمود: «شما را به خدا سوگند میدهم؛ آیا در بین شما کسی غیر از من هست که رسول خدا(ص) در روز غدیر به امرِ خداوند متعال او را [به ولایت] منصوب و سپس در مورد او فرموده باشد: مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاه؟!». همه گفتند: نه.
این زیارت، یکی از منابع بسیار غنی در تبیین مسئلة ولایت است که قابلیت متنپژوهی داشته و با تحلیل ادلّة قرآنی، روایی و تاریخیِ آن، میتوان از آن در زمینة اثبات خلافت حضرت علی علیه السلام بهرة فراوان برد. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کلامی، تفسیری، روایی و تاریخیِ شیعه و اهلسنّت انجام گرفته، که با مدد الهی به احتجاج با افراد مغرض کمک شایانی خواهد کرد.