موضوع «بلوغ» به عنوان شرطی برای امامت، همواره مورد توجه بوده است که آیا امام باید به هنگام تصدی منصب امامت، بالغ و رشید باشد یا این مقام میتواند در کودک نیز تحقق یابد؟
برای اثبات «عصمت امامان» شیعیان دلایل عقلی و نقلی (قرآنی و روایی) محکم و استوار بسیاری بیان نمودهاند که به هیچ عنوان نمی توان «عصمت امامان» را زیر سؤال برد.
در این تحقیق، پس از بیان و تبیین گستره، قلمرو و منابع علم امام از نگاه امام علی(ع)، به بررسی ادلهٔ نافیِ علمِ غیب از دیدگاه ابوالفضل برقعی، پرداخته شده است تا درستی یا نادرستی ادعای او آشکار شود.
صفار و کلینی که میراثداران حوزه حدیثی قم هستند، با جمع آوری روایات این موضوع، دانش امام را در گسترة خلقت و تقدیرات معرفی کرده اند.
از جمله عناوین یاد شده، در برخی از روایات، برای یکی از مجاری علم و آگاهی امام(ع) با ذکر ویژگی و نتیجۀ آن، عنوان «عمود نور» است. مرحوم کلینی در الکافی ذیل یک باب و صفار در بصائر الدرجات ذیل چندین باب به بازتاب گسترده روایات عمود نور پرداختهاند.
برخورداری امام از علمی خاص و ویژه، که از جانب خداوند است، مورد اختلاف متکلمان امامی نیست؛ اما آنان همواره در دو مسئلۀ محوری پیرامون علم امام، اختلاف کردهاند: یکی گسترۀ علم امام و دیگری منابع علم امام. در روایات، منابع و سرچشمههای متعددی برای علم امام بیان شده است. اندیشمندان قم در کتابهای خود، روایاتی را ذکر و منابع علم امام را بیان کردهاند. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، به دنبال پاسخ به این پرسش است که دیدگاه اندیشمندان مدرسۀ کلامی قم دربارۀ منابع علم امام چه بوده است؟
یکی از مسائل مهم مرتبط با مهدویت، موضوع «عدالت جهانی و چگونگی اجرای آن» است که دلایل عقلی و نقلی فراوان بر ضرورت تحقق آن وجود دارد. شیوه های متداول قضایی که بر شاهد و بینه و امارات تکیه دارند، نتوانسته است عدالت واقعی را به ارمغان آورد. لذا وجود روایات دال بر تحکیم (داوری) امام مهدی (عج) به باطن در منابع شیعی، شیوه قضایی جدیدی مبتنی بر «علم و فراگیر امام معصوم» را تایید می کند.
آیهای از قرآن، مؤمنان را به اطاعت از خدا و رسول او و اولیالامر، امر میکند: "اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم".[10] و پیامبر (ص) در روایات متعدد "اولی الامر" را بر حضرت علی (ع) تفسیر میکند.[11] و آن حضرت(ص) در روایاتی به اطاعت از امام علی (ع) امر میکند از جمله آنها میفرماید: "و ان امامکم علی بن ابیطالب، فناصحوه و صدقوه؛ فان جبرئیل اخبرنی بذلک".
اندیشه امامت و ویژگی های امام به عنوان اصلی ترین وجه تمایز مکتب امامیه نسبت به سایر مکاتب اسلامی، از مهم ترین مسائلی است که اندیشمندان نخستین امامیه بر محور آن به بحث و گفتگو نشسته و درباره آن نظریه پردازی کرده اند.