ابنتیمیه در کتاب الفتاوی الکبری راجع به جنگ صفین میگوید بسیاری از بزرگان صحابه در این جنگ شرکت نکردند. امام علی(ع) مجوزی برای جنگیدن نداشت و طبق نظر خود عمل کرد. وی همچنین مدعی است با توجه به روایت صلح امام حسن(ع) میتوان فهمید که نظر پیامبر(ص) این بوده است که امام علی(ع) در صفین منادی صلح باشد نه برپاکننده جنگ. به صفین و نهروان و جمل نباید به دید واحدی نگریست که ظلم و جهل است. چون درباره هر سه جنگ، دستور نبوی(ص) وجود ندارد. رویکرد علما هم درباره این سه جنگ یکسان نیست. آنها مقتولان جنگ صفین را از هر دو لشکر تمجید کردهاند. در خصوص مقتولان جمل نیز اینگونهاند، ولی درباره نهروان اینگونه نیستند و خوارج و کشتههای آنها را نکوهش کردهاند.
مادلونگ بیعت مردم با امـام علـی{ را مـبهم و بیعـت برخی از اصحاب برجسته را اجباری تلقی نموده است و ریشه جنگ های سه گانه (جمل ، صـفین و نهروان ) را با جریان بیعت پیوند میدهد. در این مقاله، دیدگاه مادلونگ دربـارة اصـل بیعـت ، چگونگی آن و ریشه جنگ های سه گانه در عصر حکومت علی{ نقد و ارزیابی میشود.
آن چه در این نوشتار مورد بررسى قرار خواهد گرفت، آمار تلفات جنگ هاى جمل، صفین و نهروان است که در منابع قدیم و جدید با رقم هاى بسیار بالایى گزارش شده و تاکنون تحقیقى درباره آن انجام نگرفته است.