گزارشی از کتاب «الشيعة، شبهات و ردود»

كتاب «الشيعة، شبهات و ردود»، تأليف آيت اللّه مكارم شيرازى، در سال ۱۴۲۶ ق و به زبان عربى مى‏باشد.

با توجه به قوت گرفتن طالبان (پيروان آيين وهابيت و سلفى‏گرى) در عالم كه تأثير سياست‏هاى سلطه طلبانه آمريكا بر همه عالم خصوصا جهان اسلام مى‏باشد، شبهات بى‏ريشه‏اى عليه شيعه راه افتاده كه اين دسته همواره به تبليغ آنها پرداخته و باعث جدايى امت اسلامى از هم‏ديگر شده‏اند. مؤلف در اين كتاب به طور دقيق و عالمانه در صدد پاسخ به شبهات مذكور برآمده است.

ساختار

مؤلف، بعد از مقدمه‏ اى، در ده موضع به شبهات وارده پاسخ داده است كه در ادامه به يكايك آنها خواهيم پرداخت.

گزارش محتوا

مقدمه: ايشان در مقدمه به تلاش استكبار براى ايجاد نفاق و تفرقه بين مسلمانان اشاره كرده و از امورى؛ همچون كتب انحرافى و سراسر تحريف و افترا كه توسط وهابيّون و متسلفین منحرف در عربستان سعودى چاپ شده و به حجّاج داده مى‏شود يا اعمال تروريستى كه توسط سپاه صحابه در كشورهايى؛ مثل پاكستان انجام شده و باعث شهادت عده‏اى كثير از مسلمين و شيعيان مى‏شود و چندين نمونه ديگر كه نياز به هشيارى بيش از پيش مسلمين داشته تا با دقت، توجه و وحدت اين توطئه‏ها را خنثى كنند، ياد مى‏كند.

عدم تحريف قرآن: اولين مورد از شبهات ده‏گانه مطرح شده، توسط دشمنان تشيع اين است كه شيعيان قائل به تحريف قرآن هستند. مؤلف، ضمن يادآورى كتابى كه توسط اهل سنت در تحريف قرآن نوشته شده بود و بعدها توسط خودشان معدوم گرديد، مى‏فرمايد: در ميان شيعيان هم شخصى با استفاده از چند روايت ضعيف، به چنين مطلبى رسيده بود و آن را به صورت كتاب درآورد كه با واكنش شديد علما مواجه شد و كتاب‏هاى متعددى توسط بزرگان حوزه عليه آن نوشته شد؛ از جمله ميرزاى شيرازى به طور كم سابقه‏اى به ذمّ اين كتاب و نويسنده آن پرداخت. لكن وهابيون و اهل سنت متعصب همين را گرفته و به عنوان سندى عليه شيعه علم كرده‏اند تا بگويند شيعه معتقد به تحريف قرآن است؛ در حالى كه هيچ اشاره‏اى به تلاش اين گروه حقه براى اثبات عدم تحريف قرآن نمى‏كنند.

مؤلف در ادامه ضمن يادآورى آسيب‏هاى چنين تهمت‏هايى، به ادله عقلى و نقلى عدم تحريف قرآن پرداخته و در ضمن كلمه اخيره تهمت را يكى از بزرگ‏ترين گناهان نزد خدا مى‏داند كه متأسفانه بعضى از اهل سنت در مورد تشيع به چنين گناهى آلوده مى‏گردند.

تقيّه در كتاب و سنت: دومين ايرادى كه اهل سنت متعصب به شيعيان گرفته‏اند، اين است كه چرا شما در احكام خود چيزى به نام تقيّه داريد؛ در حالى كه تقيه نوعى از نفاق است؟ براى روشن شدن موضوع، مؤلف به تعريف تقيه پرداخته و فرقش را با نفاق مشخص مى‏سازد، سپس جايگاه تقيّه را در نزد عقل، كتاب و سنت روشن نموده است.

از جمله به آيه ۲۹ سوره غافر اشاره كرده كه كتمان ايمان توسط يك نفر از آل فرعون را بيان نموده و بر آن صحّه مى‏گذارد. ايشان در ادامه تقيّه حرام و تقيه مداراتى را تفسير مى‏نمايد.

عدالت صحابه: از جمله اعتقادات شيعه اين است كه هيچ كس به خاطر صحابى بودن از عدالت و عصمت برخوردار نيست، بله اين را پذيرفته‏ايم كه صحابه داراى چندين امتياز ويژه از جمله دريافت آيات الهى از خود رسول خدا( صلی الله علیه و آله) و مشاهده معجزات آن حضرت و… بوده‏اند، لكن اين‏ها هيچ كدام دليل نمى‏شود كه بگوييم پس همه اين گروه داراى عدالت بوده و هيچ كار خلافى از آنها سر نزده است.

ايشان با اشاره به اين دو نظريه متضاد كه گروهى قائل به عدالت همه آنها شده و عده‏اى ديگر به وجود منافقان و افراد غير صالح در ميان آنها تصريح نموده‏اند، به ريشه اين دو نظريه پرداخته و چند سؤال بى‏پاسخ را از قائلان به نظريه اول مى‏پرسد كه نشان از بى‏دليل بودن حرف آنها دارد.

احترام قبر بزرگان: يكى ديگر از اشكالاتى كه به شيعيان گرفته‏اند، اين است كه چرا ما نسبت به قبور بزرگان خود؛ مانند پيامبر (صلی الله علیه وآله) و ائمه (علیهم السلام) احترام قائل شده و از آنها تبرك مى‏جوييم.

مؤلف مى‏فرمايد: اتفاقا همه فرقه‏هاى اسلامى به غير از وهابيون قائل به جواز زيارت قبور شده‏اند و تنها اين فرقه منحرف و منحرف كننده هستند كه آن را جايز ندانسته و يا به صورت عمل مستقلى قبول نمى‏كنند.

ايشان ضمن اشاره به چندين نمونه تاريخى كه قبور مورد زيارت قرار گرفته‏اند، توهم شرك در زيارت قبور را رد مى‏نمايد و مى‏فرمايد: اين زيارت‏ها همگى براى احترام و طلب شفاعت است، نه قائل شدن وجودى مستقل و مؤثر براى اين بزرگواران، تا جايى كه از توصيه‏هاى مذهبى ما گفتن صد مرتبه اللّه اكبر قبل از شروع به زيارت اين بزرگواران است كه نشان از توحيد و خداپرستى اين عده دارد. ايشان شواهدى هم از خود وهابيون آورده كه نظير اين احترام‏ها را براى غير خدا قائلند، توهّم شرك هم در آنها به وجود نيامده است.

ازدواج موقت: همه فرق اسلامى اتفاق نظر دارند كه ازدواج موقت در زمان پيامبر (صلی الله علیه وآله) امرى رايج بوده است و بعدها حرام شد؛ امّا چون شيعه به اين حرمت بى‏اساس تن نداده و حلال پيامبر (صلی الله علیه وآله) را تا قيامت حلال مى‏شمارد، مورد طعنه و تهمت و افتراى وهابيّون و متسلفین و ديگر متعصبان از اهل سنت قرار گرفته است؛ البته ناگفته نماند كه از خود اهل سنت نيز عده‏اى قائل به جواز ازدواج موقّت مى‏باشند كه در جاى خود بحث شده است. ايشان براى رفع شبهه، به تعريف ازدواج موقت پرداخته و دلايل قرآنى و اجماع و روايات را متذكر گرديده‏اند.

آخرين مبحث مؤلف در مورد ازدواج موقت، اشاره به زمان تحريم آن و اجتهاد در مقابل نصّى است كه حرام كننده آن مرتكب شده است.

سجده بر زمين: سجده شيعيان كه بر خاك و امثال آن انجام مى‏شود، بهانه ديگرى براى مخالفان شده تا آنها را متهم به جهل و بدعت كنند.

مؤلف براى رفع اين شبهه ابتدا توضيح مفصلى نسبت به سجده و اهميت و آثار آن ارائه نموده، ضمن ياد آورى عدم جواز سجده براى غير خدا، به بررسى آراى فقهى شيعه و سنى درباره موارد جواز سجده مى‏پردازد؛ اماميّه قائل به لزوم سجده بر زمين و آن چيزى كه از زمين مى‏رويد، غير از خوراكى‏ها و پوشيدنى‏ها شده‏اند، در مقابل اهل سنت كه سجده بر هر چيزى را جايز شمرده‏اند كه با تأمل در اين نظريات معلوم مى‏شود، تفاوت چندانى بين اين دو نظريه وجود ندارد تا چنين واكنشى از سوى مخالفان مشاهده گردد، ضمن اينكه ادله قطعى از كلام و فعل پيامبر (صلی الله علیه وآله) و سيره صحابه دالّ بر لزوم سجده بر زمين مى‏باشند.

جمع بين نمازها: جمع بين نمازهاى ظهر و عصر و مغرب و عشاء كه توسط شيعيان جايز شمرده شده و عمل نيز مى‏شود، مستمسك ديگرى براى مخالفان متعصب شده تا عليه شيعه جو سازى كنند كه مؤلف ضمن اشاره به جايگاه رفيع نماز، ادله جمع بين نمازها را يادآورى نموده تا معلوم شود، عمل شيعيان مطابق دليل بوده و هيچ گونه بدعت و خلافى در اين عمل وجود ندارد.

مسح بر پاها در وضو: از جمله موارد اختلافى احكام بين شيعه و اهل سنت، وجوب مسح پاهاست كه شيعه به آن معتقد است، لكن مخالفان از اين مورد هم مثل هميشه براى جوسازى و تبليغ عليه شيعيان استفاده كرده‏اند. ايشان ضمن اشاره به آيه ۶ سوره مائده كه به صراحت مسح پاها را لازم شمرده است، نظريه اهل سنت را اجتهادى صريح در مقابل نص قلمداد مى‏نمايد.

جزء سوره بودن بسمله؛ از جمله اعتقادات شيعه اين است كه «‏بسم اللّه الرحمن الرحيم» ‏جزء هر سوره‏اى غير از سوره برائت مى‏باشد كه البته ظهور و بروز آن در سوره حمد بيشتر است، چون واجب است در نمازها خوانده شود، لكن از كارهاى عجيب اهل سنت خصوصا در مسجدالحرام و مسجد پيامبر (صلی الله علیه وآله) اين است كه يا بسمله را در اول سوره‏ها نمى‏خوانند يا حتى در نمازهاى جهرى هم اخفاتا به جا مى‏آورند و اين در حالى است كه هفت آيه بودن سوره حمد و از آيات بودن بسمله امرى واضح براى همگان مى‏باشد.

براى جهرى خواندن بسمله حتى در نمازهاى اخفاتى هم دلايلى روشن از روايات نبوى وجود دارد كه مؤلف بدان‏ها اشاره كرده است.

توسل به اولياء: از ديگر شبهات بى‏اساس اهل سنت مخصوصا وهابيون تکفیری عليه شيعيان، توسل به اهل بيت (علیهم السلام) و اولياى الهى است كه البته آيات قرآنى، ادله عقليه و روايات اسلامى همگى بر جواز و صحت توسل اذعان دارند.