باید او میآمد!!!
اقدام خاص حضرت زهرا سلام الله علیها در دفاع از امام زمان خویش در آن برهه خاص، سوالات فراوانی را در پیش روی حقیقت جویان عالم اسلام قرار داد که همواره غاصبان و منحرفان از صراط مسقیم را به چالش کشیده است. یکی از این سوالات حضور ایشان در مواجهه با مهاجمان به بیت وحی در پشت درب است. اینکه چرا در هنگام هجوم به بیت وحی حضرت زهرا(سلام الله علیها) به پشت در رفتند؟
در هجوم اصلی (طبق گزارشات تاریخی ۲ و یا ۳ هجوم به بیت صورت گرفته است. برای اطلاع بیشتر ر.ک به دانشنامه فاطمیه، علی لباف.) به بيت حضرت فاطمه(سلام الله علیها)، اهل بيت(علیهم السلام) تنها بودند. نقل های «هجوم» به بیت فاطمه علیهاالسلام به دو گروه تقسیم می شود: هجومی که منجر به شکست تحصن مخالفان با ابوبکر شد؛ و دیگری، هجوم اصلی که خانهٴ حضرت صديقه(سلام الله علیها) از ياران حضرت علي(علیه السلام) خالي بود. این هجوم منجر به سوزاندن خانه حضرت زهرا (سلام الله علیها) و خارج کردن به زور امیرالمؤمنین (علیه السلام) شد. چرا که حضرت درب بر ایشان نگشودند و آنها درب را به آتش کشیدند و به زور وارد خانه شدند.
در اين هجوم، مخاطب و هدف اصلي مهاجمان، اميرالمؤمنين حضرت علي(علیه السلام) بود. بلاذري در كتاب خود نقل مي‌كند: ابوبكر در زماني كه علي از بيعت، خودداري نمود، عمر را نزد وي فرستاده، گفت: او را به سخت‌ترين وضع نزد من بياور (۱).
و با توجه به اینکه جان حضرت در خطر بوده، چنانچه کتاب سلیم میگوید: عمر گفت دست از تو (علی علیه السلام) بر نميداريم تا بيعت نكنى. على (عليه السّلام) فرمود: اگر انجام ندهم شما چه خواهيد كرد؟ گفتند: ترا با ذلّت و خوارى مىكشيم! فرمود: در اين صورت بنده خدا و برادر پيامبرش را كشتهايد! ابو بكر گفت: بنده خدا بودن درست است ولى به برادر پيامبر بودن اقرار نمىكنيم! فرمود: آيا انكار مىكنيد كه پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله) بين من و خودش برادرى قرار داد؟ گفتند: «آرى».
همچنین گزارشاتی از توطئه ترور و سوء قصد به حضرت علی(علیه السلام) در نماز، توسط خالدبن ولید خبر دادهاند (۲). بنابراین حذف فیزیکی حضرت امیر (علیه السلام) یکی از اهداف شوم مخالفان حضرت در آن برهه خاص بوده است.
نکته دیگری که در تایید مدعای پیشین قابل توجه بوده این است که در گزارشات تاریخی، افراد بیشماری در هجوم به بیت فاطمه(سلام الله علیها) شرکت داشتهاند. آیا این همه ازدحام و شلوغی صرفاً برای بیعت است؟! مهاجمان در این ازدحام و شلوغی، حتما توطئهای زیر سر داشتهاند و آن چیزی جز کشتن حضرت علی (علیه السلام) نبوده زیرا میدانستند که حضرت با آنان به مخالفت برخواسته و به خواسته ایشان دست رد زده و با ابوبکر بیعت نمیکند.
حال در اين هنگام چه كسي بايد پشت در مي‌آمد؟ حضرت علي(علیه السلام) يا حضرت فاطمه(سلام الله علیها)؟
براي پاسخ به اين پرسش، به سراغ آموزههای وحی مي‌رويم؛ آيات قرآن ثابت مي‌نمايند كه حضرت فاطمه(سلام الله علیها) بايد پشت در مي‌آمد، اثبات اين مطلب را از آيات قرآن جويا مي‌شويم:
آيهٴ اول: «النَّبِيُّ أَوْلَي بِالمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ» (احزاب: ۶) پيامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است.
با توجه به اين آيه، جان پيامبر خدا(صل الله علیه و آله) آن قدر با ارزش است كه اگر در خطر بيفتد، سزاوار است همهٴمؤمنان، جان خود را فداي جان رسول خدا(صل الله علیه و آله)كنند، چنان‌كه مدافع جان بر كفِ ايشان يعني اميرالمؤمنين حضرت علي(علیه السلام) بارها جان خود را فداي پيامبر(صل الله علیه و آله)كردند كه برجسته‌ترين آنها در ماجراي ليلة المبيت (۳) و هنگام فرار مسلمانان در جنگ اُحد روي داد كه حضرت علي(علیه السلام) تا سرحدّ جان، شجاعانه از جان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) دفاع كردند.
سؤال: چه كسي پس از پيامبر خدا(صلی الله علیه و آله) نسبت به مؤمنان سزاوار و شايسته‌تر است؟
پاسخ را مي‌توان در دو آيهٴ بعد مشاهده كرد!
«إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ» (مائده: ۵۵)
وليّ شما، تنها خدا و پيامبر اوست و كساني كه ايمان آورده‌اند: همان كساني كه نماز برپا مي‌دارند و در حال ركوع زكات مي‌دهند.
مرحوم علاّمهٴاميني(ره) در كتاب ارزشمند «الغدير» نزول اين آيه را در حق علي‌بن‌ابي‌طالب(علیه السلام) اعلام داشته و از شصت و شش منبع اهل سنّت که این فضیلت را نقل كردهاند؛ نام میبرد که از جمله آنها كتاب‌هاي تفسير: الدرّ المنثور سيوطي، تفسير كبير (مفاتيح الغيب) فخررازي و تفسير كشاف زمخشري هستند. (۴)
با توجه به آيه ولايت، «إِنَّمَا» كه از ادت حصر است، ولايت را فقط براي خدا، رسول و حضرت علي(علیه السلام) اختصاص مي‌دهد؛ بنابراين ولايتي را كه خداوند براي رسول خدا(صل الله علیه و آله) قرار داده، همان ولايت را براي حضرت علي(علیه السلام) اختصاص داده است.( برای مطالعه بیشتر ر.ک به کتاب آیه ولایت نوشته دکتر صادقی فرد.) امامیه بر این باورند که حفظ حضرت امیر (علیه السلام) به عنوان امام و ولی الهی بر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) واجب بوده است.
آيه دوم: «فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِمَا جَاءَكَ مِنَ العِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِل فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللّهِ عَلَي الكَاذِبِينَ» (آل عمران: ۶۱)؛ پس هر كه در اين [باره] پس از دانشي كه تو را [حاصل] آمده با تو ستيزه و جدل كند، بگو: «بياييد پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت كنيم، سپس [به درگاه خدا] دعا و زاري كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.
خداوند متعال در آيه مباهله، حضرت علي(علیه السلام) را به عنوان نفس رسول خدا(صل الله علیه و آله) معرفي كرده است.
جرجاني در شرح مواقف، (۵) تصريح كردهاند كه اين آيه، دلالت بر مساوات پيامبر(صل الله علیه و آله) با حضرت علي(علیه السلام) در تمام مقامات و فضايل به جز نبوّت دارد؛ و اين آيه بهترين دليل بر علوّ شأن و مرتبهٴ اميرمؤمنان حضرت علي(علیه السلام) است. (برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به آیه مباهله، سیدعلی میلانی)
نتيجه اینکه حضرت علي(علیه السلام) با توجه به آيهٴ مباهله، نفس و جان رسول خدا(صل الله علیه و آله) هستند و به استناد آيهٴ ۵۵ سوره مائده، ولايت ايشان همان ولايت رسول خدا(صل الله علیه و آله) است. بنابراين سزاوار و شايسته است كه جان ولي خدا يعني حضرت علي(علیه السلام) مثل جان رسول خدا(صل الله علیه و آله) در صورت به خطر افتادن توسط همهٴ مؤمنان حفظ شود و آنها جان خود را فداي جان اميرالمؤمنين(علیه السلام) كنند.
در هنگام هجوم به بيت، تنها مدافع جان بركف ايشان حضرت فاطمه(سلام الله علیها) بود كه به اين وظيفه و تكليف الهي خود عمل كرد؛ زيرا تكليف حضرت زهرا(سلام الله علیها) اين بود كه از مقام امامت و ولايت دفاع كند كه به خوبي به اين تكليف جامهٴ عمل پوشاند. از اين رو، دليل پرهيز امام علي(علیه السلام) از جهاد شهادت طلبانه، سرّ حمايت‌های تا سرحدّ جان و دفاعِ خون‌بار حضرت فاطمه(سلام الله علیها) از اميرالمؤمنين(علیه السلام) در هجوم اصلي به بيت، در اين نكته كليدي مي‌توان يافت.
از آنجا که «حفظ اسلام از خطر نابودي و ارتداد و بازگشت به قبل از اسلام» منوط به «حفظ جان حضرت علي(علیه السلام) بود و هيچ‌كس مانند حضرت صديقه طاهره(سلام الله علیها) اين حقيقت قرآني را نمي‌دانست و نمي‌توانست درك كند؛ از اين رو وقتي متوجه وجود خطر براي مولاي خويش از سوئي و وجوب حفظ جان وليّ زمان به دليل سزاواري بر جان همهٴ مؤمنان از سوي ديگر شد، بر خود واجب دانست براي حفظ جان و نفسِ رسول خدا(صل الله علیه و آله) يعني اميرالمؤمنين حضرت علي(علیه السلام)، پشت درب خانه بيايند.
نکته دیگر اینکه چیزی که مهاجمان حتی فکرش را هم نمیکردند حضور و مقابله حضرت زهرا(علیه السلام) با ایشان بود. این حضور به این معنا تلقی میشد که شما با ابتدا با دختر پیامبرتان طرف هستید و باید اول شمشیرتان را از روی او بگذرانید. بنابراین حضرت با این عکس العمل اذهان آنان را متوجه خود ساختند و جان علی را حفظ کردند.
آری فاطمه(علیه السلام) آمد تا بگوید در این کار وزار با علیست. فاطمه(سلام الله علیها) آمد تا خباثت آنان را برملا کند. فاطمه آمد تا آنان از وی حیا کنند و حرمت وی را نشکنند و در خانه او را نسوزانند. اما دریغا که چه اتفاقاتی افتاد که ذکر آنها دل هر انسانی را به درد می آورد. فاطمه آمد تا پرده از اعمال پلید آنان بردارد و چهره واقعی آنان را برای همیشه به انسانهای حقیقت جوی تاریخ نشان دهد. فاطمه آمد تا کفر مهاجمان را ثابت کند. فاطمه آمد تا بی رحمی و بی غیرتی آنان را که حتی به یک زن، که در هیچ جای عالم، مردان خود را مقابل آنها قرار نمیدهند، نشان دهد.
————–
- إئِتِني بِهِ بِاَعْنَفِ الْعُنْف؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص ۵۸۷ ؛ ج ۲، ص ۲۶۹، دار الفكر
- سمعانی، الانساب : ۳ / ۹۵؛ هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج ۲، ص ۸۷۱ – ۸۷۲، قم، نشر الهادی، چاپ اول، ۱۴۰۵ق؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج ۱، ص ۸۹ – ۹۰، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق؛ مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للامام علی بن أبی طالب(ع)، ص ۱۴۷، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش؛ شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۹۱، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
- حاکم نیشابوری،المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۵؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۲۳-۱۳۱؛ زرکشی، البرهان، ج۱، ص۲۰۶؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ج۵، ص۳۵۰
- امینی، عبدالحسین، الغدیر، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، قم، ۱۴۲۱ه، ج۲، ص ۵۲
- شرح مواقف، جرجانی، ج۸ ، ص۳۶۸
لینک یادداشت در خبرگزاری حوزه:
ثبت دیدگاه