«امام» در منظر امام صادق(ع) کسی است که حجت خدا بر بندگان بوده، مرجعیت دینی، علمی، اخلاقی و سیاسی را بر عهده دارد و واسطة فیض میان خدا و بندگان بوده، منصوب از جانب خدا، معصوم و دارای علم خدادادی است.
بنا به عقیده ضرورى مذهب شیعه – که مأخوذ از آیات کثیره و روایات نبوى (ص) مىباشد – امامت منصبى الهى است. از این رو اگر نصب شخصى به این مقام از سوى خداوند احراز گردد، یک مسلمان بدون چون و چرا – از روى تعبد – باید به فرامین و ولایت او گردن نهد؛ […]
در حالی که بر اساس منابع لغت عرب، قرآن و سنت، اصولا غیبت، به معنای اختفا و فقدان شخص از جامعه نیست. امام غایب موجود است؛ فعالیت دارد؛ با امت مرتبط است؛ ولی هر کسی به تشخیص او موفق نمی شود؛ درست مانند غیبت حضرت یوسف علیه السلام و حضرت خضر علیه السلام؛ نه غیبت حضرت عیسی علیه السلام. این نوشتار تلاش می کند با استناد به قرآن، سنت و منابع کلامی، پاسخی نسبتا جدید و یا دست کم با روش نو ارائه دهد که در پرتو آن، عمق بیش تری از فواید امام غایب کشف می شود.
با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم و همچنین روایات باب می توان به خوبی دریافت که والدین نبی گرامی اسلام (صلی الله علیهم اجمعین) ایمان داشته اند و بر دین اجدادشان که همان دین ابراهیم علیه السلام بوده، بوده اند. افزون بر اینکه پاکترین خلق خدا نمی تواند از والدین کافری که نجس است متولد شود.
پس این امر را باید به حکمت و علم الاهی ارجاع داد و در مقام تشخیص به قرائن و ادله و شواهد مراجعه نمود. چنان چه مىفرماید: "بگو، پروردگارا! که تو مالک حکومت بر زمین و آسمانى ملک را به هر که بخواهى مىدهى و از هر که بخواهى سلب مىکنى و هر آن که را بخواهى عزت مىبخشى و هر آن که را بخواهى ذلیل مىکنى، خیر به دست تو است و هر آنچه از تو صادر شود جز خیر و صلاح بندگانت نیست و تو بر هر کارى توانایى" و شبهه و جواب به بنى اسرائیل را این گونه تشریح مىنماید:"نبى آنها به آنها گفت: همانا خداوند طالوت را مَلِک شما برانگیخته است." آنها گفتند: او چگونه مَلِک ما است در حالى که ما به پادشاهى (فرماندهى) از او سزاوارتریم؟ و او دارایى وسیعى ندارد! گفت: "خداوند او را بر شما برگزیده و توانایى علمى و جسمى به او عطا نموده و خدا است که مُلکش را به هر که بخواهد مىدهد و خدا واسع و عالم است. و نشانه مُلک او ارایه معجزه؛ یعنى آوردن صندوق است».
راوی میگوید از امام صادق(ع) پرسیدم: آیا زمین بدون امام وانهاده میشود؟ فرمود: خیر. گفتم: آیا ممکن است که در یک زمان دو امام حضور داشته باشند؟ فرمود: خیر، مگر آنکه یکى از آن دو خاموش باشد(یعنی خود را رهبر جامعه معرفی نکرده و از این مقام به ایراد سخن نمیپردازد).
حضرت علی(ع) در گفتگو با اصحاب شورا فرمود: «شما را به خدا سوگند میدهم؛ آیا در بین شما کسی غیر از من هست که رسول خدا(ص) در روز غدیر به امرِ خداوند متعال او را [به ولایت] منصوب و سپس در مورد او فرموده باشد: مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاه؟!». همه گفتند: نه.
خلقت چهارده معصوم متفاوت از خلقت دیگر انسانها است.[1] این بزرگواران در خلقت نوری،[2] اولین مخلوقات خدا به شمار میروند بهگونهای که دیگر موجودات عالم، از نور وجودی آنان آفریده شدهاند.[3] بنابراین، برخی از مسائل مربوط به این نفوس مقدس، با دیگر انسانها متفاوت است.
بسیاری از روایات منابع دست اول شیعه و برخی روایات اهل سنت، به سنّ ظاهری حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هنگام ظهور، اشاره کرده و حضرت را در 30، 32، 40 و کمتر از 40 سال دانسته؛ یا در مورد آن حضرت، تعابیر متفاوتی همچون غلام (کودک)، شابّ (جوان)، شابّ حدث (جوان در ابتدای جوانی)، شابّ موفق (جوان کامل)، فتی (مرد کامل) وارد شده است.
واژه «قائم» یکی از پرکاربردترین واژگانی است که در روایات مهدوی منعکس شده که پس از ائمه یازده گانه، تنها مصداق آن بر امام عصر(عج) قابل تطبیق است؛ اما در دوران معاصر، جریان «احمد اسماعیل بصری» با استناد به نصوص روایی، با تفسیری خاص به دو قائم معتقد است: قائمی قبل از ظهور و قائمی پس از ظهور. احمد اسماعیل بصری – به زعم خود - به عنوان قائم قبل از ظهور، به دستور امام عصر(عج) خود را مجری اوامر امام میپندارد!