سیره علمی علما و متشرعه و سنت عملی ایشان در روز هفتم ماه صفر در کلیه بلاد شیعه بر اقامهی عزا بوده و میباشد. خصوصا این سنت در نجف اشرف و حوزه علمیه قم که پس از ورود آیت الله موسس، حاج شیخ عبدالکریم حائری«قدس سره» به قم و تاسیس حوزه، دستور به تعطیلی بازار، حوزه علمیه و اقامه عزا نمودند؛ و پس از ایشان تحفّظ این سنت سیرهی بزرگانی همچون آیات عظام بروجردی و گلپایگانی«قدس سرهما» -که هر کدام در زمان خود مسئولیت حوزه را به عهده داشتهاند،- بوده است.
ریاضت او برای مراسم عزاداری مثل زنجیرزنی و سینهزنی بهطور گسترده از واژه «Suffering» استفاده میکند که بهمعنای رنج و عذاب و ریاضت شخصی است: بهنظر میرسد اجزای اساسی یکسان باشند، اما روشهای خودزنی (ریاضت شخصی) مختلفاند؛ بعضی قفسه سینههایشان را با دستانشان میزنند (سینهزنی)، دیگران پشتهایشان را با زنجیر میزنند (زنجیرزنی) و همچنین گروههای دیگر با شمشیر یا چاقو بر سرهایشان میزنند، بهطوریکه خون بر روی صورت، گردن و سینههایشان جاری میشود (قمهزنی).
در اینجا گوشه ای از نقش احیاگر سیدالساجدین حضرت امام زین العابدین علیه السلام را از کربلا تا شهادت در چند محور به صورت گذرا مورد بررسی قرار می دهیم
این خطبه که پس از پشت سر گذاشتن سختی های اسارت ایراد گردید، در حقیقت شکوائیّه ای بود که امام سجّاد(ع) از وضع زمانه و مردم کوفه ابراز داشت وحاوی مطالب و مسایل عمیق فکری بسیار است که نشان از آگاهی و معرفت ایشان به بینش اسلامی دارد. اوج فصاحت و بلاغت این خطبه زمانی بروز می یابد که ایشان با توجّه به موقعیّت، بهترین کلام را متناسب با آن جایگاه، بیان می دارد. به عبارت دیگر، زیبایی های تمام ساختارهای متنی کلام ایشان، از ساختارهای کلّی و بنایی آن تا ساختارهای اسلوبی و درونی، همگی در ارتباط با بافت موقعیّتی آن ظهور پیدا می کنند.
«رجز»، به عنوان یک گونه ادبی و ساده ترین نوع نظم، دارای مضامین و کاربردهای مختلفی بوده است. رجز که در شکل های ابتدایی خود برای راندن شتر، بیان نیکی ها و توصیه های اخلاقی به کار می رفت، به تدریج جهت بیان: مفاخره ، هجو، دشنام، جنگ و نزاع، فخرفروشی و آوازهای کوتاه حماسی مورد استفاده قرار گرفت.
امام باقر علیه السلام در مورد شام می فرماید: «شام؛ چه سرزمین خوبی، اما چه اهالی پستی!»در تفسیر امام حسن عسکری علیه السلام نیز آمده است: «وقتی خبر سرپیچی معاویه، به امیرالمؤمنین علیه السلام رسید و گفتند که صد هزار نفر با او هستند، حضرت پرسید: از کدام طایفه اند؟ گفتند: اهل شام اند. فرمود: نگویید اهل شام، بلکه بگویید اهل شوم. »این روایت از امام صادق علیه السلام نیز روایت شده است؛
در برخی متون شیعه و نیز نگرشی که نسبت به کوفه وجود دارد، برخورد دوگانه ای به چشم می خورد: یک نگرش مثبت نسبت به کوفه وجود دارد و آن به پشتوانه مرکزیت علمی و فقهی این شهر و نیز مرکزیت خلافت امیر المؤمنین علیه السلام و همچنین جایگاه ویژه ای است که در بلاد اسلامی دارد؛ اما از سوی دیگر، نگرش منفی نیز نسبت به آن در بعد عمومی و مردم شناسی دارد که این نگرش عمدتا پس از واقعه عاشورا و سکوت برخی خواص در قبال این واقعه تقویت شد و در اذهان و افهام چهره ای منفی از آن برجای گذاشت که هر دو نگرش جای تأمل وبررسی دارد و هر کدام در جای خود دارای وجهی می باشد.
واقعه عاشورا در تاریخ اسلام از موضوعات مورد توجه محققان و تاریخ نگاران است. این واقعه تاریخی از چنان اهمیتی برخوردار است که به نظر برخی از شیعه پژوهان آن را باید نقطه بروز و ظهور تشیع محسوب کرد.این حادثه در پی توسعه مطالعات شیعی در غرب، از ابعاد قابل توجه تشیع برای محققان غربی بوده است. پیش از ورود به بحث، مناسب است به سیر «مطالعات اسلامی» به عنوان پیش زمینه «مطالعات شیعی» اشاره کنیم.
هنگامى که کوفیان خبر شدند امام حسین علیهالسلام بیعت با یزید را نپذیرفته، نامههاى فراوانى به حضرت نوشتند و ضمن اعلام پشتیبانى خود از ایشان، درخواست تشکیل حکومت در کوفه کردند. امام براى بررسى اوضاع، مسلم بن عقیل را به آنجا فرستاد. او پس از بیعت گرفتن از کوفیان، به پشتوانه آنها موفق به محاصره کاخ حاکم کوفه شد، اما در این هنگام یکباره مسلم را رها کردند و سرانجام بهدست حاکمان به شهادت رسید. علاوه براین، کوفیان در صف دشمن در برابر امام علیهالسلام جنگیدند.
در این مقاله ضمن بررسی شخصیت حضرت علی اکبر (علیه السلام) به تبیین نقش برجسته ایشان در حادثه بزرگ کربلا بر مدار موضوع حق، پرداخته شده است. اگرچه علی اکبر (علیه السلام) فرزند ارشدِ امام حسین (علیه السلام) از نقش مهمی در جای جای این حادثه برخوردار است، اما گویی دغدغه اصلی او حق طلبی است.