چکیده:
پژوهه حاضر نقد مقاله «Popular Shi’i Morning Rituals» (مقاله ۴۴) از مجموعه «Shi’ism» نوشته دکتر پیتر چلکوفسکی است. نگاه ایشان به مراسم عزاداری شیعه با وجود بی‌طرفانه نگاشتن او، همانند نگاه بسیاری از مستشرقان کاستی‌هایی دارد. وی با بیانی توصیفی به شرح مراسم عزاداری در نواحی مختلف شیعه‌نشین جهان می‌پردازد. مبنای وی در بررسی این برنامه‌ها بر نگاه نمادین یک ناظر بیرونی و بدون کمک گرفتن از آموزه‌ها و مصادر شیعه استوار است. یکی از راه‌های شناخت باورهای یک جامعه، بررسی نمادهای موجود در آن محیط است که نویسنده از این روش در تحلیل‌های خود استفاده کرده است. نوشتار حاضر درصدد اثبات این امر است که چنین روشی نمی‌تواند بیان درستی از شعائر و آموزه‌های شیعه ارائه نماید و با کاستی‌ها و مشکلاتی همراه است.این پژوهه در دو محور کاستی‌ها و امتیازات، به نوشته چلکوفسکی نگاه می‌کند و نکات مثبت این مقاله را در شکل و ساختار مقاله و روش نویسنده و کاستی‌های آن را با دو رویکرد محتوایی و روشی مورد تحلیل قرار می‌دهد.
خلاصه :
ریاضت او برای مراسم عزاداری مثل زنجیرزنی و سینه‌زنی به‌طور گسترده از واژه «Suffering» استفاده می‌کند که به‌معنای رنج و عذاب و ریاضت شخصی است: به‌نظر می‌رسد اجزای اساسی یکسان باشند، اما روش‌های خودزنی (ریاضت شخصی) مختلف‌اند؛ بعضی قفسه سینه‌هایشان را با دستانشان می‌زنند (سینه‌زنی)، دیگران پشت‌هایشان را با زنجیر می‌زنند (زنجیرزنی) و همچنین گروه‌های دیگر با شمشیر یا چاقو بر سرهایشان می‌زنند، به‌طوری‌که خون بر روی صورت، گردن و سینه‌هایشان جاری می‌شود (قمه‌زنی).
به‌عنوان مثال زنجیرزنی یکی از شکل‌های عزاداری است که از شبه‌جزیره هند و پاکستان وارد ایران شده است؛ با این تفاوت که در ایران زنجیرزنی به‌صورت معمولی و بدون خون‌ریزی است، اما آنان با زنجیر و چوب‌های میخ‌دار بر پشت خود می‌زنند و درپی زنجیر زدن، از بدن آنان خون جاری می‌شود. عشای ربانی مورد دیگری که چلکوفسکی براساس پیش‌زمینه فکری مسیحی به آن پرداخته است، یکی شدن با امام و شریک گشتن با او در مصائبش به‌وسیله انجام اموری مثل سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌باشد: بعضی قفسه سینه‌هایشان را با دستانشان می‌زنند (سینه‌زنی)، دیگران پشت‌هایشان را با زنجیر می‌زنند (زنجیرزنی) و همچنین گروه‌های دیگر با شمشیر یا چاقو بر سرهایشان می‌زنند، به‌طوری که خون بر روی صورت، گردن و سینه‌هایشان جاری می‌شود (قمه‌زنی).
محوریت نماد اشک نسبت به دیگر نمادها در عزاداری شیعه در شکل زیر نشان داده شده است: / علاوه بر اشک، سه نماد دیگر نیز نزد شیعه وجود دارد که با آن رابطه تنگاتنگی دارد، اما در این مقاله بدان‌ها اشاره نشده است؛ این سه نماد عبارتند از: آب، خون و دست.
جهت مشاهده متن کامل مقاله اینجا را کلیک نمایید
ثبت دیدگاه