برخی از مخالفان امامیه در مدت و شیوهٔ مخفی بودن امام عصر(ع) اشکال کردهاند و آن را خلاف عرف و عادت دانستهاند.
آنان مدت طولانی اختفای حضرت و نیز اینکه هیچکس با ایشان در ارتباط نیست را به هیچ روی نمیپذیرند.
حتی در برخی از اشکالات بیان شده است که اختفایی بیش از ۲۰ سال را سراغ ندارند و این مدت از غیبت پذیرفتنی نیست.
شیخ طوسی در پاسخ به این اشکالات اظهار میدارد که مخالفان در مقام تقریر مدعا دچار زیادهروی و مبالغه شدهاند و
چنانکه پنداشتهاند، امام (علیه السلام) از همگان مخفی نیست.
به این دلیل که امامیه بر این باورند که تعدادی از اصحاب امام حسن عسکری(ع) در زمان حیات ایشان، امام عصر را زیارت کردهاند و
پس از شهادت امام عسکری(ع) همین اصحاب خاص بودند که میان حضرت مهدی و شیعیانشان واسطه بودند و به نواب اربعه مشهور شدهاند.
آن نواب خاص هر آنچه را که قرار بود با ظاهر بودن امام عصر انجام شود، از دریافت وجوه و پاسخ دادن به اشکالات و اموری از این دست، با ایفای نقش وساطت به گونهای انجام میدادند.[۱]
شیخ برای نشان دادن غیر عادی نبودن چنین غیبتی به اخبار مشهور برخی از شخصیتهای برجسته در این باب اشاره میکند.
نخستین آنان حضرت خضر(ع) است. داستان حضرت یوسف نیز از دیگر موارد نقض این ایراد است.
یکی دیگر از شبهات مشهور بحث غیبت، نامعقول بودن مدت عمر حضرت است.
امامیه بر این باور است که امام عصر(ع) در عین داشتن کمال عقل و نیروی جوانی همچنان زنده است و گذر روزگار نمیتواند ضعف و فترتی برای ایشان ایجاد کند.
مخالفان در مقابل این دیدگاه معتقدند که عادت و عرف بشری اینگونه نیست که کسی در این مدت طولانی حیات داشته باشد.
شیخ طوسی در مواجهه با این شبهه از کهنسالان عرب و عجم نام میبرد که مدت عمر بسیار طولانی داشتهاند.
وی از حضرت نوح(ع)، لقمان بن عاد، ربیع بن ضبیع، مستوغر بن ربیعه، اکثم صیفی و دیگرانی نام میبرد و مدت عمر آنها را نیز بیان میکند.
وی سپس بیان میکند که سادهترین راه برای اثبات درستی چیزی، وقوع آن در عالم خارج است.
وقتی تاریخ انسانی، افرادی با عمر بیش از هزار سال به ما نشان میدهد، گواهی آشکار بر این است که چنین چیزی به هیچ روی محال نیست. [۲]
[۱] . الغیبه، ص ۱۰۹-۱۰۷
[۲] . الغیبه، ص ۱۲۶-۱۱۲
نقدی بر اظهارات اخیر برخی روشنفکران در موضوع ولایت تکوینی امامان علیهم السلام
عملکرد فرهنگی یاران ایرانی امام هادی(ع) در علم الحدیث با تکیه بر کتب اربعه شیعه
ثبت دیدگاه