چکیده:
اینکه افرادی همانند امام علی (علیه السلام)، ابی بن کعب، زید بن ثابت و دیگران کاتب وحی بودند را می‌توان از روایات و گزارش‌های تاریخی دریافت، اما همه آنها در یک درجه و رتبه نبوده‌اند، بلکه برخی از ابتدا همراه پیامبر (صلی الله علیه و آله) بوده و تمامی قرآن را نگاشتند، و برخی مقداری از قرآن را و بعضی در اواخر بعثت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) به جمع کاتبان پیوستند؛ اما اینکه فردی همچون معاویه بن ابی‌سفیان نیز از کاتبان وحی باشد، از موضوعات مورد اختلاف این بحث است و نیاز به بررسی بیشتری دارد.
برخی کاتب بودن معاویه را پذیرفته و برخی آن را رد کرده‌اند.
عده‌ای بر این باورند که معاویه نامه‌های معمولی پیامبر (صلی الله علیه و آله) را می‌نوشته است.
در این مقاله دیدگاه‌های مختلف در مورد کاتب وحی بودن معاویه بررسی و روایات آن به شیوه توصیفی- تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.
نتیجه حاصل از این پژوهش نشان میدهد معاویه از کاتبان وحی نبوده بلکه گاهی نامه‌های اداری پیامبر (صلی الله علیه و آله) را می‌نوشته است.
مقدمه
بر اساس حکایات تاریخی، کاتبان وحی افرادی بودند که بعد از نزول قرآن کریم، با فرمان رسول خدا (ص) شروع به نوشتن آن می‌کردند.
اسامی این افراد در کتب تاریخی و علوم قرآنی فهرست وار آمده است، ولی در این فهرست به زمان مشخص کتابت راویان، مقدار نوشتن آنها اشاره ای نشده و نام ها در فهرست با هم هماهنگ نیستند، در یک فهرست نام امیرالمؤمنین علی (ع) حذف و در فهرست دیگر نام معاویه بن ابی سفیان وجود دارد.
به دلیل عدم ثبت دقیق زمان کتابت قرآن توسط کاتبان ،وحی، گرایش های سیاسی و مذهبی در ارائه فهرست نام کاتبان کاتب وحی بودن بعضی افراد را در شک و تردید قرار میدهد. مثال ساده آن معاویه بن ابی سفیان است عده ای با استناد به بعضی روایات او را در شمار کاتبان وحی قرار داده اما در مقابل دسته دیگر او را به عنوان کاتب وحی نپذیرفته اند این مقاله که به شیوه توصیفی- تحلیلی سامان یافته است؛ پرسشهای ذیل را مورد بررسی قرار میدهد:
۱. آیا نفس کتابت وحی دارای ارزش و اعتبار است؟
۲ دیدگاه های مختلف در مورد کاتب وحی بودن معاویه چیست و مستندات آنها تا چه حد اعتبار و
ارزش دارد؟
جهت دریافت متن کامل مقاله اینجا را کلیک نمایید
ثبت دیدگاه