پرسش:
آیا در روایات شیعه به شد رحال به قبر امام حسین علیه السلام اشاره شده است؟
وهابیان سفر به نیت زیارت قبور انبیاء و اولیاء و صالحان را بدعت و حرام می دانند همچنانکه در فتوای آنها آمده است : «لا يجوز شد الرحال لزيارة قبور الأنبياء والصالحين وغيرهم، بل هو بدعة»[۱] بار سفر بستن برای زیارت قبور انبیاء و اولیاء و دیگران جایز نیست بلکه آن بدعت است . اما در مقابل در مباحث سلسله وار از مذاهب و جریانهای اهل سنت ثابت شد که شد رحال نزد آنها مشروع و مستحب می باشد. همچنین از روایات شیعه نیز استفاده شد که بار سفر بستن برای زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه وآله و حضرت علی علیه السلام جایز می باشد. حال آیا در خصوص سفر برای زیارت امام حسین علیه السلام در کربلا نیز روایاتی در منابع شیعه وجود دارد؟
پاسخ
هر چند روایات در خصوص زیارت امام حسین علیه السلام به وفور در منابع شیعه نقل شده است اما از باب نمونه به چند روایت که از آنها قصد زیارت سفر استفاده می شود، اشاره می شود تا روشن شود، روایات شد رحال برای زیارت قبر امام حسین علیه السلام نیز فراوان وجود دارد
روایت اول
روایتی را کلینی از امام صادق علیه السلام درباره زیارت قبر امام حسین علیه السلام نقل کرده است که دلالت بر این دارد که برای این زیارت باید از مکانهای دور نیز بار سفر بست. روایت چنین است:«مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مِسْمَعٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَنَانٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا سَدِيرُ تَزُورُ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فِي كُلِّ يَوْمٍ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَا قَالَ فَمَا أَجْفَاكُمْ قَالَ فَتَزُورُونَهُ فِي كُلِّ جُمْعَةٍ قُلْتُ لَا قَالَ فَتَزُورُونَهُ فِي كُلِّ شَهْرٍ قُلْتُ لَا قَالَ فَتَزُورُونَهُ فِي كُلِّ سَنَةٍ قُلْتُ قَدْ يَكُونُ ذَلِكَ قَالَ يَا سَدِيرُ مَا أَجْفَاكُمْ لِلْحُسَيْنِ ع أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَلْفَيْ أَلْفِ مَلَكٍ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَ وَ يَزُورُونَ لَا يَفْتُرُونَ وَ مَا عَلَيْكَ يَا سَدِيرُ أَنْ تَزُورَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فِي كُلِّ جُمْعَةٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ وَ فِي كُلِّ يَوْمٍ مَرَّةً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ فَرَاسِخَ كَثِيرَةً فَقَالَ لِي اصْعَدْ فَوْقَ سَطْحِكَ ثُمَّ تَلْتَفِتُ يَمْنَةً وَ يَسْرَةً ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ انْحُ نَحْوَ الْقَبْرِ وَ تَقُولُ- السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ تُكْتَبُ لَكَ زَوْرَةٌ وَ الزَّوْرَةُ حَجَّةٌ وَ عُمْرَةٌ قَالَ سَدِيرٌ فَرُبَّمَا فَعَلْتُ فِي الشَّهْرِ أَكْثَرَ مِنْ عِشْرِينَ مَرَّةً.»[۲]و در روايت حنان بن سدير از پدرش آمده است كه گفت: امام صادق عليه السّلام به من فرمود: اى سدير، هر روز به زيارت قبر حسين عليه السّلام مىروى؟ عرضه داشتم نه فدايت شوم، فرمود: چه جفاست اين كار شما، آيا در هر ماه زيارت ميكنى، عرض كردم: نه، فرمود: سالى يك بار به زيارت ميرويد؟ عرض كردم گاهى، فرمود: يا سدير چقدر نسبت به حسين عليه السّلام جفا و بىمهرى است از شما آيا نمىدانى كه خداى تعالى را هزار هزار فرشته گردآلود و موى پريشان است كه بر حسين عليه السّلام گریه می کنند و پيوسته زيارت مىكنند و خسته نمی شوند، و چه چیز باعث شده ( چرا نمی روی) تو را كه هر هفته پنج بار به زيارت حسين عليه السّلام بروى يا روزى يك بار، عرضه داشتم: فدايت شوم ميان من و قبر او فرسنگها دور است؟ فرمود: بر بام خانه خود رو و به جانب راست و چپ بنگر سپس سر خود را به سوى آسمان بالا بر سپس بسوى قبر توجّه نما و بگو: «السّلام عليك يا أبا عبد اللّه السّلام عليك و رحمة اللَّه و بركاته» نوشته خواهد شد براى تو يك زيارت، و هر زيارتى را ثواب يك حجّ و يك عمره باشد، سدير گويد: بسا مىشود كه من اين كار را در يكماه بيست بار انجام مىدهم.[۳]
محمد تقی مجلسی در خصوص سند روایت که در من لایحضر الفقیه نیز نقل شده است گوید آن موثق بوده روایت کلینی نیز قوی می باشد «و في رواية حنان بن سدير» في الموثق و الكليني في القوي «عن أبيه قال قال لي أبو عبد الله عليه السلام (إلى قوله) و ما عليك» بأس «أن تزور قبر الحسين في كل جمعة»[۴]. در لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقيه نیز گوید :« در حسن يا موثق كالصحيح از سدير »[۵].
در این روایت امام صادق علیه السلام با اینکه می دانست سدیر در کربلا اقامت ندارد بلکه راه او از کربلا بسیار دور است، ولی امام ایشان را از نرفتن به سفر زیارتی امام حسین علیه السلام، نکوهش می کرد . این نشان از این دارد که شد رحال به زیارت امام حسین علیه السلام مورد تاکید می باشد
روایت دوم
روایتی در کامل الزیارة درباره زیارت قبر امام حسین علیه السلام وجود دارد که ثابت می کند رفتن به زیارت امام، باید با قصد زیارت و به همراه پیاده روی باشد. ابن قولویه روایت را این چنین نقل کرده است:«حَدَّثَنِي أَبِي وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ وَ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ جَمِيعاً عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ النَّهَاوَنْدِيِّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ ثُوَيْرِ بْنِ أَبِي فَاخِتَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا حُسَيْنُ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ يُرِيدُ زِيَارَةَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ص إِنْ كَانَ مَاشِياً كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَيِّئَةً حَتَّى إِذَا صَارَ فِي الْحَائِرِ كَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِينَ الْمُنْتَجَبِينَ [الْمُفْلِحينَ الْمُنْجِحِينَ] حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِكَهُ كَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِينَ حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَكٌ فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص يُقْرِؤُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَكَ مَا مَضَى».[۶] حسين بن ثوير بن أبى فاخته، مىگويد: امام صادق علیه السّلام فرمودند: اى حسين! كسى كه از منزلش بيرون آيد و قصدش زيارت قبر حسين ابن على عليهما السّلام باشد اگر پياده رود خداوند به هر قدمى كه بر مىدارد يك حسنه برايش نوشته و يك گناه از او محو مىکند تا زمانى كه به حائر برسد و پس از رسيدن به آن مكان شريف حق تبارك و تعالى او را از صالحان، برگزیدگان و رستگاران قرار مىدهد تا وقتى كه مراسم و اعمال زيارت را به پايان برساند كه در اين هنگام او را از فائزين محسوب می کند تا وقتی كه اراده مراجعت کند در اين وقت فرشتهاى نزد او آمده و مىگويد: رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله، سلام رسانده و به تو مىفرمايد: از ابتداء عمل را شروع كن، تمام گناهان گذشتهات آمرزيده شد.
در این روایت از الفاظ «مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ» و « یُرِيدُ زِيَارَةَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ص إِنْ كَانَ مَاشِياً»، استفاده می شود که زیارت قبر امام حسین علیه السلام منحصر به اهل کربلا نیست، بلکه «من» دلالت بر عمومیت می کند و شامل تمام مردم می شود. علاوه بر آن، امام صادق علیه السلام در مدینه بوده و این روایت را به اصحاب خود بیان می کند و به آنها سفارش می کند که با قصد به زیارت بروند.
روایت سوم
روایت دیگری نیز در خصوص رفتن به زیارت قبر امام حسین علیه السلام این چنین نقل شده است« حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ قَالَ حَدَّثَنَا مُدْلِجٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِيكَ أَ فَكُنَّا [أَ فَلَسْنَا] فِي حَجٍّ قَالَ بَلَى قُلْتُ فَيَلْزَمُنَا مَا يَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ مِنْ مَا ذَا قُلْتُ مِنَ الْأَشْيَاءِ الَّتِي يَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ يَلْزَمُكَ حُسْنُ الصَّحَابَةِ لِمَنْ يَصْحَبُكَ وَ يَلْزَمُكَ قِلَّةُ الْكَلَامِ إِلَّا بِخَيْرٍ وَ يَلْزَمُكَ كَثْرَةُ ذِكْرِ اللَّهِ وَ يَلْزَمُكَ نَظَافَةُ الثِّيَابِ وَ يَلْزَمُكَ الْغُسْلُ قَبْلَ أَنْ تَأْتِيَ الْحَائِرَ وَ يَلْزَمُكَ الْخُشُوعُ وَ كَثْرَةُ الصَّلَاةِ وَ الصَّلَاةُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ يَلْزَمُكَ التَّوْقِيرُ لِأَخْذِ مَا لَيْسَ لَكَ وَ يَلْزَمُكَ أَنْ تَغُضَّ بَصَرَكَ وَ يَلْزَمُكَ أَنْ تَعُودَ إِلَى أَهْلِ الْحَاجَةِ مِنْ إِخْوَانِكَ إِذَا رَأَيْتَ مُنْقَطِعاً وَ الْمُوَاسَاةُ وَ يَلْزَمُكَ التَّقِيَّةُ الَّتِي قِوَامُ دِينِكَ بِهَا وَ الْوَرَعُ عَمَّا نُهِيتَ عَنْهُ وَ الْخُصُومَةِ وَ كَثْرَةِ الْأَيْمَانِ وَ الْجِدَالِ الَّذِي فِيهِ الْأَيْمَانُ فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ تَمَّ حَجُّكَ وَ عُمْرَتُكَ وَ اسْتَوْجَبْتَ مِنَ الَّذِي طَلَبْتَ مَا عِنْدَهُ بِنَفَقَتِكَ وَ اغْتِرَابِكَ عَنْ أَهْلِكَ وَ رَغْبَتِكَ فِيمَا رَغِبْتَ أَنْ تَنْصَرِفَ بِالْمَغْفِرَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ».[۷] محمّد بن مسلم نقل می کند که به امام صادق علیه السلام عرض كردم: هر گاه به زيارت پدر بزرگوارتان (حضرت امام حسين عليه السّلام) مىرويم آيا به همان شکل و كيفيّتى كه به حج مىرويم همانطور انجام بدهیم ؟ حضرت فرمودند: بله. عرض كردم: پس آنچه بر حاجى لازم است بر ما نيز است؟ حضرت فرمودند: چه چيزهائى را گفتى؟ عرض كردم: اشيائى را كه بر حاجى لازم مىباشد. حضرت فرمودند: بر تو لازم است كه با همراهانت خوش رفتار باشى، سخن اندك بگوئى و حتى الامكان تكلّم نكنى مگر به خير.بر تو لازم است زياد به ياد خدا باشى. و لازم است جامه و لباسهايت را نظيف و پاكيزه نگاه دارى.و بر تو لازم است پيش از اينكه به حائر برسى غسل نمائى. لازم است بر تو كه خاشع بوده و زياد نماز خوانده و بسيار بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستى و به آنچه از تو نيست و مال ديگرى است احترام گذارده و بر ندارى.لازم است به آنچه حلال نيست نگاه نكرده و چشم خود را از آن فروببندى. لازم است وقتى برادر ايمانى خود را نيازمند ديده و ملاحظه كردى كه بواسطه نداشتن نفقه از ادامه عمل عاجز است به ديدنش رفته او را كمك كرده و به مواسات با او رفتار نمائى.بر تو لازم است تقيه كه دين تو به آن قائم است را رعايت كنى. واجب است از آنچه نهی شدی و از خصومت و دشمنى و زياد قسم خوردن و از جدال كردنى كه در اثناء آن به خوردن قسم مبادرت مىورزى، دورى كنى.و وقتى به اين دستورها عمل كردى البتّه حجّ و عمره تو تمام و كامل بوده و به واسطه صرف نفقه و دور شدن از اهل و عيالت و روى تافتن از آنچه به آن مايل هستى از كسى كه آنچه نزدش بوده و تو آن را طلب كردى استحقاق پيدا مىكنى كه از سفرت مراجعه كرده در حالى كه مغفرت و رحمت و رضوانش شامل تو شده باشد.
در این روایت محمد بن مسلم که در مدینه زندگی می کرد و از مبرزترین شگردان امام صادق علیه السلام با لفظ «إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِيكَ» به قصد سفر به زیارت امام حسین علیه السلام اشاره می کند که امام نیز آن را تایید کرده و در ادامه آدابی را برای زیارت ذکر می کند.
روایت چهارم
روایتی در خصوص شد رحال به قبر امام حسین علیه السلام از امام صادق علیه السلام این چنین آمده است:«وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُوسَى بْنِ عُمَرَ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِيِّ الْجَمَّالِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ كَرَّامِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِكَرَّامٍ إِذَا أَرَدْتَ أَنْتَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فَزُرْهُ وَ أَنْتَ كَئِيبٌ حَزِينٌ شَعِثٌ مُغْبَرٌّ فَإِنَّ الْحُسَيْنَ ع قُتِلَ وَ هُوَ كَئِيبٌ حَزِينٌ شَعِثٌ مُغْبَرٌّ جَائِعٌ عَطْشَانُ.»[۸] كرام بن عمرو، گوید: حضرت صادق عليه السّلام فرمودند: اى كرام! هر گاه اراده نمودى قبر حضرت حسين بن على عليه السّلام را زيارت كنى پس آن حضرت را با حالى غمگين و حزين و هيئتى ژوليده و گرفته زيارت نما، زيرا حضرتش كشته شد در حالى كه محزون و غمگين و ژوليده و گرفته و گرسنه و تشنه بودند.[۹]
در این روایت نیز به مسئله اراده و قصد سفر برای زیارت امام حسین علیه السلام اشاره شده است.
روایت پنجم
روایتی از امام صادق علیه السلام درباره فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام نقل شده است که شد رحال را نیز ثابت می کند. روایت به این صورت می باشد: «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْأَصَمِّ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ قَالَ: أَتَاهُ رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ هَلْ يُزَارُ وَالِدُكَ قَالَ فَقَالَ نَعَمْ وَ يُصَلَّى عِنْدَهُ وَ قَالَ يُصَلَّى خَلْفَهُ وَ لَا يُتَقَدَّمُ عَلَيْهِ قَالَ فَمَا لِمَنْ أَتَاهُ قَالَ الْجَنَّةُ إِنْ كَانَ يَأْتَمُّ بِهِ قَالَ فَمَا لِمَنْ تَرَكَهُ رَغْبَةً عَنْهُ قَالَ الْحَسْرَةُ يَوْمَ الْحَسْرَةِ قَالَ فَمَا لِمَنْ أَقَامَ عِنْدَهُ قَالَ كُلُّ يَوْمٍ بِأَلْفِ شَهْرٍ قَالَ فَمَا لِلْمُنْفِقِ فِي خُرُوجِهِ إِلَيْهِ وَ الْمُنْفِقِ عِنْدَهُ قَالَ دِرْهَمٌ بِأَلْفِ دِرْهَمٍ قَالَ فَمَا لِمَنْ مَاتَ فِي سَفَرِهِ إِلَيْهِ قَالَ تُشَيِّعُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَأْتِيهِ بِالْحَنُوطِ وَ الْكِسْوَةِ مِنَ الْجَنَّةِ …»[۱۰] هشام بن سالم از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام در حديثى طولانى نقل كرده كه شخصى نزد امام صادق عليه السّلام مشرّف شد و به آن حضرت عرض كرد: اى پسر رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله: آيا پدر شما را مىتوان زيارت كرد؟ حضرت فرمودند: بله، علاوه بر زيارت نماز هم نزد قبر مىتوان خواند منتهى نماز را بايد پشت قبر بجا آورد نه مقدّم و جلو آن.آن شخص عرض كرد: كسى كه آن حضرت را زيارت كند چه ثواب و اجرى دارد؟ حضرت فرمودند: اجر او بهشت است مشروط به اينكه به آن حضرت اقتداء كرده و از او تبعيّت كند. عرض كرد: اگر كسى زيارت آن حضرت را از روى بىرغبتى و بىميلى ترك كند چه خواهد ديد؟ حضرت فرمودند: روز حسرت (روز قيامت) حسرت خواهد خورد. عرض كرد: كسى نزد قبر آن جناب اقامت كند اجر و ثوابش چيست؟ حضرت فرمودند: هر يك روز آن معادل يك ماه مىباشد. عرض كرد: كسى كه براى رفتن و زيارت آن حضرت متحمل هزينه و خرج شده و نيز نزد قبر مطهّر پول خرج كند چه اجرى دارد؟ حضرت فرمودند: در مقابل هر يك درهمى كه خرج كرده هزار درهم دريافت خواهد نمود. عرض كرد: اجر كسى كه در سفر به طرف آن حضرت فوت کند، چيست؟ حضرت فرمودند: فرشتگان مشايعتش كرده و براى او حنوط و لباس از بهشت می آورند
در این روایت به صراحت به مسئله سفر به قبر امام حسین علیه السلام اشاره شده است که دلالت بر مشروعیت شد رحال دارد.
روایت ششم
روایتی را کلینی از امام صادق علیه السلام درباره رفتن به زیارت قبر امام حسین علیه السلام این چنین نقل می کند: «مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ صَالِحٍ النِّيلِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع عَارِفاً بِحَقِّهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَجْرَ مَنْ أَعْتَقَ أَلْفَ نَسَمَةٍ وَ كَمَنْ حَمَلَ عَلَى أَلْفِ فَرَسٍ مُسْرَجَةٍ مُلْجَمَةٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ».[۱۱] صالح نيلى مىگويد: حضرت صادق عليه السّلام فرمودند: كسى كه به زيارت قبر حضرت حسين عليه السّلام رفته در حالى كه به حق آن حضرت عارف و آگاه باشد حق تعالى اجر و ثواب كسى كه هزار بنده آزاد كرده است را به او داده و وى مانند كسى است كه هزار اسب را زين نموده و لجام زده و در راه خدا با آنها جهاد كرده باشد.
روایت هفتم
روایتی از امام کاظم علیه السلام درباره تایید شد رحال مردم جهت زیارت قبر امام حسین علیه السلام این چنین نقل شده است: «حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ قَالَ أَخْبَرَنِي يُوسُفُ الْأَنْبَارِيُّ عَنْ قائد [فَائِدٍ] الْحَنَّاطِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع إِنَّهُمْ يَأْتُونَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع بِالنَّوَائِحِ وَ الطَّعَامِ قَالَ قَدْ سَمِعْتُ قَالَ فَقَالَ يَا قائد [فَائِدُ] مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع عَارِفاً بِحَقِّهِ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ».[۱۲] فائد حنّاط گوید: به حضرت کاظم عليه السّلام عرض كردم: مردم با توجّه و گريه به زيارت حضرت امام حسين عليه السّلام می روند و طعام و غذاى خود را نيز مىآورند شما درباره زيارت آن حضرت چه مىفرمائيد؟ راوى مىگويد: شنيدم كه حضرت فرمودند: اى فائد: كسى كه به زيارت حضرت حسين بن على عليها السّلام برود در حالى كه به حقّ آن جناب عارف باشد گناهان گذشته و آيندهاش را خداوند مىبخشد.
در این روایت آمده است: «إِنَّهُمْ يَأْتُونَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ» که این نشان از شد رحال به طرف قبر امام حسین علیه السلام دارد .امام در ادامه اجر و ثواب این نوع رفتن به زیارت را نیز ذکر کردند.البته روایت با عنوان «مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ» که دلالت بر بار سفر بستن جهت زیارت دارد، فراوان نقل شده است
روایت هشتم
روایت دیگری نیز نقل شده است که تاکید شده است با شوق به زیارت امام حسین علیه السلام بروید:«حدثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِيُّ الرَّزَّازُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَبِي أُسَامَةَ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع تَشَوُّقاً إِلَيْهِ كَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْآمِنِينَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ أُعْطِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ وَ كَانَ تَحْتَ لِوَاءِ الْحُسَيْنِ ع حَتَّى يَدْخُلَ الْجَنَّةَ فَيُسْكِنَهُ فِي دَرَجَتِهِ- إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيم»[۱۳] زيد شحّام، مىگويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مىفرمودند: كسى كه از روى شوق و ذوق به زيارت قبر حضرت حسين بن على سلام اللَّه عليهما برود روز قيامت خداوند متعال او را از جمله آمنين مىنويسد و محسوب مىفرمايد و كتابش (نامه اعمال او) را به دست راستش دهد و در زير پرچم حسين عليه السّلام بوده تا داخل بهشت شود پس حق تعالى او را در درجه و مرتبه خودش مكان داده بدرستى كه خداوند متعال عزيز و حكيم مىباشد.
روایت نهم
در روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمودند به شیعیان امر کنید تا به سفر زیارتی امام حسین علیه السلام بروند: «عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ جَمِيعاً عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مُرُوا شِيعَتَنَا بِزِيَارَةِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ ع فَإِنَّ إِتْيَانَهُ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ وَ يَمُدُّ فِي الْعُمُرِ وَ يَدْفَعُ مَدَافِعَ السَّوْءِ وَ إِتْيَانَهُ مُفْتَرَضٌ عَلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ يُقِرُّ لِلْحُسَيْنِ بِالْإِمَامَةِ مِنَ اللَّهِ».[۱۴] پدرم رحمة اللَّه عليه و جماعتى از مشايخ و اساتيد من از سعد بن عبد اللَّه و محمّد ابن يحيى عطّار و عبد اللَّه بن جعفر حميرى جملگى، از احمد بن محمّد بن عيسى از محمّد بن اسماعيل بن بزيع، از ابى ايّوب، از محمّد بن مسلم، از حضرت ابى جعفر عليه السّلام حضرت فرمودند: امر كنيد شيعيان ما را به زيارت قبر حضرت حسن بن على عليهما السّلام چه آنكه زيارت آن حضرت رزق و روزى را زياد و عمر را طولانى كرده و امورى كه بدى و شر را جلب مىكنند دفع مىنمايد. و زيارت آن حضرت بر هر مؤمنى كه اقرار به امامت حضرتش از طرف حق تعالى دارد واجب و لازم است.[۱۵]
از عبارت «مُرُوا شِيعَتَنَا بِزِيَارَةِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ»، استفاده می شود که این امر به زیارت، شامل تمام شیعیان در تمام نقطه زمین می شود والا اگر مراد شیعیان خاص شهر کربلا بود، باید قید یا قرینه ای ذکر می شد اما با امر به مطلق شیعیان، فهمیده می شود که همه شیعیان باید برای زیارت بار سفر ببندند بویژه اینکه در ادامه مسئله اتیان برای زیارت نیز ذکر شده است. همچنین امام باقر علیه السلام این روایت را به شیعیان در مدینه که فرسنگها از کربلا دور می باشد، بیان فرمودند که این نشان از جواز شد رحال برای زیارت قبر امام حسین علیه السلام دارد.
نتیجه
طبق روایات شیعه روشن شد که بار سفر بستن برای زیارت امام حسین علیه السلام، مورد تاکید ائمه معصومین علیه السلام بوده است. در این خصوص هر کس که از رفتن به این سفر زیارتی کوتاهی می کرد، نکوهش می کردند.
پینوشتها:
[۱] . دويش ، أحمد بن عبد الرزاق، فتاوى اللجنة الدائمة ج۱ ص ۴۳۱
[۲] .كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط – الإسلامية) -؛ ج۴ ؛ ص۵۸۹ تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق.
.[۳] ابن بابويه، محمد بن على، ترجمه من لا يحضره الفقيه – تهران، چاپ: اول، ۱۳۶۷ش.
[۴] .مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى، روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه (ط – القديمة) – ج۵ ؛ ص۴۳۸ قم، چاپ: دوم، ۱۴۰۶ ق.
[۵] .مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى، لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقيه – ج۸، ص: ۶۲۷ قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۴ ق.
.[۶] ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات – ص۱۳۲، نجف اشرف، چاپ: اول، ۱۳۵۶ش.
.[۷] ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات ص۱۳۰
.[۸] ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات ص۱۳۱
[۹] .ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى – تهران، چاپ: اول، ۱۳۷۷ ش.
[۱۰] .ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات – ص۱۲۳
[۱۱] .كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط – الإسلامية) -. ج۴ ؛ ص۵۸۱، تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق
.[۱۲] ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات ص۱۳۹
[۱۳] .ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، ص۱۴۱
[۱۴] .ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، ص ۱۴۲
[۱۵] .ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات.
ثبت دیدگاه