مجموع روایات خلقت نوری در کتب روایی نخستین استخراج شده و راویان آنها از حیث اینکه به کدام جریان فکری تعلق دارند، شناسایی شدند. در مدرسۀ کوفه افزون بر متهمان به غلو، راویان موثق و بلندآوازهای چون محمد بن مسلم نیز روایات مربوط به خلقت نوری اهل بیت(علیهم السلام) را نقل کردهاند. در مدرسۀ قم نیز دو خط اصلی نقل حدیث، در نقل این روایات با یکدیگر اشتراک دارند.
روایات دال بر خلقت نوری اهل بیت (علیهم السلام) در منابع حدیثی شیعه به تعداد زیاد و با طرق مختلف و مضامین مشابه از پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامام معصوم (علیهم السلام) نقل شده است. با وجود کثرت نقل این احادیث از دیگر معصومان، از امام رضا (علیه السلام) تنها دو روایت در این باره نقل شده است.
یکی از موضوعات اعتقادی شیعیان علم ویژه امام به امور غیبی است. از قرن سوم با تدوین برخی از کتب حدیثی و نقل احادیث مربوط به علم غیب امام، زمینه طرح علمی این موضوع فراهم شد. آنچه قابل توجه است گزارشهای تاریخی به ظاهر متعارض میباشد که گاهی علم غیب را از امام، نفی و گاهی آن را برای امام ثابت میکند.
امروزه، شبهاتی دربارۀ علم غیب امامان(علیهم السلام) معصوم مطرح شده که مقولهای جدید است و در چند قرن بعد از حیات امامان معصوم(علیهم السلام)، طی فرایندی طولانی و تطور تاریخی مطرح شده است. این مقاله بر آن است که مبانی عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم(علیهم السلام) را مورد بحث و بررسی قرار دهد و بعد از بررسی به این نتیجه رسیده است که علم غیب امامان معصوم(علیهم السلام) ریشه در آیات و روایات معتبر دارد.
این پژوهه با روشی توصیفی تحلیلی میکوشد تا سبک مواجهه ائمه(علیهم السلام) با مدعیان دروغین مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخگویی به این پرسش که سبک مواجهه امامان معصوم(علیهم السلام) با مدعیان دروغین مهدویت به چه نحوی بوده، تأکید دارد که سبک مواجهه آنان از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که ائمه(علیهم السلام) در مقابله با مدعیان دروغین به دنبال اتخاذ تصمیماتی بودند که به کاهش روند پیدایش مدعیان و به کنترل و دفع آنان بیانجامد.
منابع به حسین بن روح نوبختی (د 326 ق/ 938 م) از وابستگان خاندان نوبختی که در نزد شیعیان امامیه به عنوان نایب سوم امام دوازدهم شناخته شده است کمتر پرداخته و یا به ابعاد شخصیتی او اشاره نکردهاند. مسئلهای که این مقاله به بررسی آن میپردازد این است که آیا در منابع کهن اعم از نوشتههای تاریخی، کلامی و حدیثی شیعه، کتابهای رجال و فرق به نیابت خاص او پرداختهاند یا خیر؟
یکی از مباحثی که امروزه در ایران، به پیروی از بعضی متفکران غربی مطرح می شود، تقدس زدایی از جهان و دین است. از جمله مباحثی که سعی در تقدس زدایی از آن شده است، جایگاه امام است.
«الإفْصاحُ فی الإمامَة» کتابی به زبان عربی در اثبات عقاید شیعه درباره امامت و جانشینی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) اثر مرحوم شیخ مفید است. بنا بر اشاره مؤلف در ابتدای کتاب، هرآنچه در موضوع امامت ذکر آن لازم بوده در این کتاب آمده است. این موضوع در کتابهای پیشین با این گستردگی بررسی نشده است. مؤلف با استفاده از استدلالهای کلامی به اشکالات پیرامونی موضوع امامت و آراء مختلف فرقههای اسلامی مانند معتزلی ها، حشویهها و خوارج جواب داده است.
تَفضیلُ أمیرالمؤمنین(علیه السلام) کتابی به زبان عربی اثر مرحوم شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ق) است. موضوع کتاب درباره فضایل حضرت علی(علیه السلام) و اثبات برتری آن حضرت است. شیخ مفید در این اثر با استناد به احادیث شیعه و سنی، فضائل امام علی(علیه السلام) بر همه پیامبران جز پیامبر اسلام را به اثبات رسانده است. این اثر به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.
«ولی نعمت» به معنای صاحب نعمت است؛ یعنی کسی که نعمتهای ما از جانب او است. چنانچه از آیاتی مانند آیه 53 سوره نحل و آخرین آیه از سوره ضحی استفاده میشود، «ولی نعمت»، در مرحله اول خدای متعال است که آفریننده تمام نعمتهای مادی و معنوی است. چنانچه امام علی(علیه السلام) میفرماید: «أُوصِیکُمْ عِبادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ وَلِیِ النِّعْمَةِ وَ الرَّحْمَةِ خالِقِ الْأَنامِ»؛ بندگان خدا شما را سفارش میکنم به تقوای خدایی که صاحب نعمت و رحمت و آفریننده انسانها است.