در ابتدای این دیدار، حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی رئیس کنگره بین المللی بزرگداشت علامه میرحامدحسین لکهنوی، ضمن تشکر از وقت گذاری آیت الله حسینی بوشهری، به تشریح سابقه تشیع در هند و نقش حوزه کلامی فقهی لکهنو در شکوفایی تشیع در سده‌های گذشته پرداخته و گفتند: « تشیع در آن سرزمین وجود داشت، اما تشیّع کاملاً عوامانه و با گرایش‌های اخباری‌گری و تصوّف فرقه‌ای همراه بوده و تشیّع عملاً هیچ گونه بروز و ظهور علمی نداشت، تا زمانی که مرحوم آیت الله العظمی سید دلدارعلی غفرانمآب، میراث نجف را به شمال هند آورد و یک مدرسهٔ بزرگ در لکهنو پایه‌گذاری نمود که ثمرات آن به شخصیت‌های بزرگی از جمله فرزندان خود غفرانمآب و پدر میرحامدحسین و از ایشان به میرحامدحسین رسید.»
رئیس بنیاد بین المللی امامت در ادامه ضمن اشاره به شروع فعالیت کنگره با بزرگداشت علامه میرحامدحسین و احیای کتاب شریف عبقات الانوار، گسترش و تنوع زمینه های فعالیت در ادامه کار کنگره را این گونه ترسیم نمود:« وقتی میراث این مدرسه بررسی شد، معلوم شد که یک کنز پنهانی در آنجا وجود دارد و متأسفانه کسی به آن به طور جدی نپرداخته است. از ده سال پیش که این کار پایه‌گذاری شد، بنا داشتیم که با احیای مهم‌ترین آثار مدرسه کلامی فقهی لکنهو، همایش را غنی کنیم، اما وقتی دیدیم که حجم بسیار زیادی از آثار علمی وجود دارد، یک همایش را تبدیل به دو همایش کردیم که یکی برای بزرگداشت مرحوم میرحامدحسین و خاندان عبقات و دیگری بزرگداشت علامه سیددلدارعلی غفران مآب مؤسس مدرسه و خاندان ایشان خواهد بود.»
رئیس انجمن علمی امامت حوزه ضمن بیان سختی‌ها و مشکلات کار در حوزه هند و آثار علمای مدرسه لکهنو، از جمله ثمرات مهم کنگره در ده سال اخیر به احیای کتابخانه ناصریه، دستیابی به بزرگترین بانک نسخ و مستندات آثار علمای لکهنو، احیای ۱۲۰ جلد از آثار مدرسهٔ هند، تربیت جمعی از محققان جوان و آشنا به میراث هند، تولید پرونده‌های علمی مرتبط با آثار و روش شناسی علامه میرحامدحسین لکهنوی، برگزاری دوره‌های عبقات شناسی و کارگاه های عبقات پژوهی و فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی دیگر اشاره نمود.
در ادامه این دیدار حجت الاسلام والمسلمین رضا مختاری رئیس موسسه کتاب‌شناسی شیعه و از اعضای شورای علمی این کنگره نیز، به بیان نکاتی پرداخت و ضمن اشاره به مغفول ماندن تراث هند حتی برای فضلا و خواص، به دلیل شناسایی نشدن همه آثار، در دسترس نبودن نسخ و کمبود افراد کاربلد و کاردان در شناسایی و احیای آن ها، افزود: « حدود سال‌های بیست شمسی، امام رحمة الله علیه درصدد احیای عبقات بودند و با همت ایشان و آقای صدوقی شاگرد ایشان و آقای حاج آقا رضا صدر و… جلد اول غدیر چاپ و با حضور آیت الله العظمی سید صدرالدین صدر، جشن نشر عبقات را برگزار گردند. اما حتی با اهتمام شدیدی که امام داشتند، متأسفانه این کار ادامه نیافت و نتوانستند سایر مجلدات را احیا کنند. آیت الله العظمی صافی رحمة الله علیه نیز خیلی اهتمام و عنایت داشتند؛ اما به دلیل همین مشکلات نتیجه ای حاصل نشده بود که انشاالله با زحمات این دبیرخانه در این ده سال این کتاب و آثار دیگر احیا خواهد شد.»
حجت الاسلام والمسلمین مهدی اسفندیاری، دبیر علمی کنگره نیز در ادامه این جلسه سخنان خویش را در قالب چهار نکته مهم از ثمرات این کنگره این گونه بیان نمود: « احیای مدرسهٔ لکنهو بهانه‌ای شد برای اول کشف نقش عمیق علما و تجار ایران در تمدن‌سازی شبه قاره، دوم شناسایی آثار حکومت مقتدر شیعی در شبه قاره هند با محوریت علمای لکهنو، خاصه مرحوم سلطان العلماء، پسر اول مرحوم آیت الله العظمی غفرانمآب، سوم شناسایی و احیای خدمات ویژهٔ علمی مدرسه لکهنو به دانش کلام و فقه در روش و قالب ، و چهارم هویت بخشی بیشتر به تشیع امروز هند از طریق شناساندن بیشتر عالمان بزرگ ایشان به فضلا وعموم مردم آن خطه»
پس از ارائه گزارشات، آیت الله حسینی بوشهری ضمن عرض خوش آمد و تسلیت ایام مصیبت و اندوه آل الله، از گزارش فعالیت های انجام شده در کنگره تشکر نمودند. ایشان ضمن برجسته شمردن نقش علمای هند به خصوص علامه بزرگ میرحامدحسین در تبیین اعتقادات شیعه، فرمودند: « ما در حوزه‌ها آموخته‌ایم که مباحث اعتقادی، فقه اکبر است، در مقابل فقهی که مصطلح حوزه‌های ماست. این در مقابل آن که فقه اکبر است، فقه اصغر محسوب می‌شود؛ چون اگر بنیان‌های اعتقادی در یک جامعه شکوفا نشود و تثبیت نشود، زمینه‌ای برای مباحث فقهی احکام اساساً وجود ندارد. مباحث اعتقادی و مباحث کلامی و به خصوص مبحث امامت که امروزه در حقیقت حرکت شیعه و اقتدار شیعه بر اساس آن است، اگر در جامعه جا افتاد و جان گرفت، پایه و اساس کار را تشکیل می‌دهد.»
ایشان ضمن برشمردن تبیین اعتقادات به عنوان یکی از اهداف اصلی علمای ما در گذشته، افزودند:« به خصوص در مناطقی مثل هند که همیشه دعواهای جدّی در آنجا مطرح بوده و علمای ما ناگزیر بودند در آن فضا به تثبیت باورها و اعتقادات پیروان اهل‌بیت بپردازند و به آن تنها هم بسنده نکنند، بلکه آن گونه مستدلّ سخن بگویند و قلم بزنند که دیگرانی که نظاره‌گر این مباحث هستند، نگاه عمیق و ژرف شیعه و عالمان شیعه را هم ببینند و آنها هم در دیدگاه‌های خودشان تجدید نظر کنند. با این مجاهدت‌های علمی بود که کلام شیعه رشد قابل توجهی داشته است.»
رئیس محترم جامعه مدرسین حوزه علمیه در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به اقدامات انجام شده در گذشته در مورد عبقات، خاطرنشان کردند: « همیشه کارها ناقص انجام می‌شده است و با این وسعتی که کار شما در این کنگره انجام گرفته است، تا کنون به این شکل نبوده است. این کاری هم که دوستان شما رفته‌اند و در کتابخانهٔ ناصریه و جاهای دیگر انجام داده‌اند، بسیار قابل تقدیر است. واقع مطلب روزی هند مهد علم و دانش و آثار گران‌بهایی بوده است و امروزه متاسفانه به وضعیت فعلی در آمده است.»
در پایان ایشان ضمن تقدیر از زحمات دست اندرکاران این کنگره و مورد رضایت خداوند دانستن آن، توصیه نمودند: « همین جا متوقف نشوید؛ این آغازی باشد برای کارهای بیشتری که پاسخگوی نیاز این حوزه در سطح علما و خواصّ باشد و بعد این آثار را تبدیل کنید به خلاصه‌نویسی، چکیده‌نویسی و کارهایی از این دست که قابل عرضه در یک فضای عمومی جامعه هم باشد، که آن دیگر بسیار ارزشمند است. همچنین این نقطهٔ آغازینی باشد برای پاسخگویی به شبهاتی که امروز در فضای جامعهٔ ما پراکنده شده و نیاز دارد افرادی به دور از تعلّقات دنیایی، به دور از گرفتاری‌هایی که انسان گاهی برای خودش درست می‌کند و از کارهای مهم‌تر صرف‌نظر می‌کند، به این امر مهم بپردازند، مانند خود میرحامدحسین که تا توانست با دست راست نوشت و بعد که نتوانست با دست چپ نوشت و بعد که نتوانست بنشیند، دراز می‌کشید و کتاب را روی سینه می‌گذاشت و آثار گذاشتن کتاب روی سینه آشکار شد، در این عرصه فعالیت خالصانه انجام دهید. این کارها، کارهای ماندگاری است ان شاء الله قطعاً روح بلند این بزرگان سایه‌افکن است بر کار شما و مشمول دعاهای آنها و توجّهات آنها هستید.»
ثبت دیدگاه