سه شنبه, ۱۰ تیر , ۱۴۰۴ Tuesday, 1 July , 2025 ساعت ×
زبان حال سرایی در مقتل‌های عاشورا: روایت حضرت قاسم بن الحسن علیه‌السلام
۱۰ تیر ۱۴۰۴ - ۲۱:۵۱
شناسه : 13911
0
مقاله؛ در این نوشته، زبان حال سرایی در سه مقتلِ تاریخی-داستانیِ روضه الشهداء، مُحرِقُ القلوب و طوفانُ البُکاء بررسی شده است که از نظر گزارش تاریخی با نقد جدی مواجه هستند، اما از لحاظ نگارش ادبی و سبک هنری آن، قابل توجه می نمایند.
نویسنده : زهرا حیاتی منبع : پژوهشنامه فرهنگ و ادبیات آیینی دوره 1 بهار و تابستان 1401 شماره 1
پ
پ

چکیده مقاله «زبان حال سرایی در مقتل های عاشورا: روایت حضرت قاسم بن الحسن (ع) در مقتل های تاریخی- داستانیِ روضه الشهداء، طوفان البکاء و مُحرِق القلوب»

زبان حال سرایی یکی از شگردهای ادبی در مقتل نویسی است. این شگرد بیشتر در مقتل های تاریخی- داستانیِ بعد از سده نهم دیده می شود.

برخی از زبان حال ها به سبب تأثیرگذاری بلاغی، به تدریج به عنوان واقعیت تاریخی پذیرفته شده اند و تحلیل و بررسی آن ها، دو هدف را برآورده می کند؛ نخست اینکه سیر تاریخی و تکوینی زبان حال سرایی در روایت پردازی های عاشورا به زبان فارسی شناخته می شود و دیگر اینکه سرچشمه برخی تحریفات در گزارش های تاریخی این واقعه معلوم می گردد. مقتل پژوهان، مقتل و مقتل نگاری را به دو نوع کلی تقسیم می کنند: مقتل های معتبر و قابل استناد که بیشتر شامل منابع کهن و نوشته های قرن دوم تا هفتم است و منابعی که به داستان پردازی روی آوردند و شامل مقتل های قرن هشتم تا چهاردهم هستند.

در این نوشته، زبان حال سرایی در سه مقتلِ تاریخی-داستانیِ روضه الشهداء، مُحرِقُ القلوب و طوفانُ البُکاء بررسی شده است که از نظر گزارش تاریخی با نقد جدی مواجه هستند، اما از لحاظ نگارش ادبی و سبک هنری آن، قابل توجه می نمایند.

محدوده پژوهش، روایت نبرد و شهادت حضرت قاسم بن حسن (ع) است که قصه پردازی های غیر مستندِ بسیاری در آن راه یافته است. نتیجه تحقیق نشان می دهد بیشتر زبان حال سرایی ها مربوط به گفتگوی شخصیت ها، به ویژه خاندان امام حسین (ع) است که بیشتر در خرده روایت های غیر معتبر آمده است و محتوای عاطفی دارد.

مقتل های تاریخی و داستانی

در طول تاریخ درباره واقعه کربلا کتابهای بسیاری نگاشته شده است که از لحاظ اعتبار و دقت در نقل و تحلیل یکسان نیستند. بدیهی است تعداد زیادی از مکتوبات و به ویژه نخستین نوشته ها به دست ما نرسیده و برخی مطالب آنها در منابـع بـعـدى نقــل شــده اند. پژوهشگران مقاتل و نگاشته های تاریخی مربوط به عاشورا، منابع تاریخ کربلا را به چهار دسته تقسیم میکنند منابع قابل استناد منابع غیر قابل استناد منابع معاصر، منابع مفقود.

 

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید

 

پژوهشی در چگونگی شهادت حضرت قاسم (علیه السلام)

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.