چکیده مقاله«ویژگیهای امامت در دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه»
امام در لغت به معنای مقتدا و پیشوا و امامت به معنای رهبری و پیشوایی است و در اصطلاح منصبِ الهی و جانشینی پیامبر (ص) در رهبری و مدیریت جامعه در امور مربوط به دین و دنیای امت اسلامی است.
شیعه «امامت» را همچون نبوت در زمره مباحث کلامی می داند و بر این باور است که امام باید از ویژگی هایی همانند عصمت، انتصابی بودن، علم لدّنی داشتن و افضلیت برخور دار باشد، در حالی که اهل سنت امامت را جزء فروع دین می دانند و هیچ کدام از صفات مذکور را برای امام قائل نیستند. ائمه (ع) هر کدامشان با توجه به مقتضیات زمان، روشی را برای تبیین خطِ مشی، اصول و باورهای شیعه در پیش گرفتند؛ لیکن با توجه به جوّ اختناقی که بعد از حادثه عاشورا در دوران امامت امام سجاد (ع) به وجود آمد، این سؤال مطرح است:
که آیا حضرت به موضوع بنیادین امامت و ویژگی های آن اشاره کرده اند؟
حضرت برای تبیین این مباحث از چه روش و قالبی بهره گرفته اند؟
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی به بررسی ویژگی های امامت با تأکید بر دعای ۴۷ صحیفه سجادیه پرداخته شده و یافته های پژوهشی حاکی از این است که حضرت در قالب دعا والاترین آموزه های شیعه از جمله جایگاه و ویژگی های امامت را تبیین کرده اند.
طرح مسئله
امامت از مباحث مهم و زیربنایی در اسلام محسوب میشود و همۀ فرق اسلامی بر ضرورت وجود امام در جامعه تأکید دارند؛ لیکن در مورد ماهیت ،جایگاه ویژگیهای امامت و این که امام چگونه و از چه طریقی به این منصب برگزیده میشود با یکدیگر اختلاف دارند؛ زیرا امامت از نظر شیعه منصبی الهی و در تداوم رسالت پیامبر (ص) است و از این رو امام باید تمام ویژگیهای پیامبر (ص) را به جز نبوت که در دریافت و ابلاغ وحی تجلی می‌باید دارا باشد در حالی که از نظر اهل سنت. امامت منصبی صرفاً سیاسی و اجتماعی است.
برداشت متفاوت شیعه و اهل سنت از ماهیت و جایگاه امامت سبب شده است تا در مورد صفات و ویژگیهای امامت نیز با یکدیگر اختلاف داشته باشند.
شیعه صفاتی همانند عصمت علم لدنی، انتصابی بودن و افضلیت را برای امام ضروری می دانند، در حالی که اهل سنت هیچ کدام از این صفات را برای امام لازم نمیدانند.
با توجه به اختلاف شیعه و اهل سنت در موارد مذکور اکنون سؤال این است با توجه به دوران امامت امام سجاد (ع) که بدترین دوران اختناق در عصر امامت ائمه (ع) محسوب میشود و حضرت در طول ۳۴ سال امامت خود با افراد پلیدی همچون یزید بن معاویه ولید بن عبدالملک و امرای سنگدلی همچون حجاج بن یوسف هم عصر ،بودند آیا سخنی از امامت جایگاه امام و ویژگیهای آن به میان آورده اند؟
ایشان برای تبیین مباحث بلند شیعه در موضوع امامت از چه قالب و روشی استفاده کردند؟
بررسی های صورت گرفته نشانگر آن است که در آن دوران خفقان و ظلمانی که کسی نمی توانست خلاف تفکر اموی و مروانی کاری انجام بدهد حضرت با تدبیر و ظرافتی بی نظیر برای تبیین مباحث اعتقادی از جمله مباحث مربوط به امامت و ویژگیهای (آن قالب دعا را برگزیدند) این موضوع باعث شد که سختگیری دستگاه خلافت به ایشان کمتر شود.
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
ثبت دیدگاه