چکیده مقاله امام شناسی مبتنی بر تحلیل محتوای دعای عرفه امام سجّاد (ع):
در منظومه معارف اسلامی، شناخت ویژگی های امام از اهمّیّتی بسیار برخوردار است، تا جایی که کسب معرفت در این خصوص، لازم و ضروری است. یکی از بهترین و معتبرترین منابع جهت شناخت هرچه بهتر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، کلام ایشان در معرفی خود است که
در بعضی موارد به صورت دعا در مجامیع حدیثی نقل شده است.
در این پژوهش به منظور شناسایی بهتر جایگاه امام، شئون و مناصب و ویژگی های ایشان، به تحلیل محتوای دعای عرفه امام سجّاد علیه السلام
_ که پس از دعای عرفه امام حسین علیه السلام از مشهورترین دعاها به شمار می آید _
پرداخته شده و از ره آورد تحلیل مضامین و دسته بندی موضوعات آن، به سؤال های اصلی تحقیق، پاسخ داده شده است.
یافته های این پژوهش که با روش «تحلیل محتوا» به مثابه یک روش تحقیق میان رشته ای و متن محور انجام شده، نشان می دهد که در دعای مذکور، ۱۳ ویژگی خاصّ برای امام معصوم بیان شده است.
مهمترین آنها متعلق به موضوع مویّد بودنِ امام به قدرت و نصرت الهی است.
همچنین نتایج تحلیل محتوای دعای عرفه نشان می دهد که امام سجّاد علیه السلام، چهار شأن و منصب خاصّ و انحصاری برای امام در جامعه اسلامی تعریف کرده اند به طوری که از میان آنها، مرجعیت دینیِ امام، جایگاه نخست را در بین وظایف به خود اختصاص داده است.
ضرورت انجام این تحقیق آن است که توجّه به این ویژگی ها و شئون مختلف می تواند راهگشای مؤمنان در شناخت صحیح امام و به ویژه تشخیص رهبران حقیقی و الهی از رهبران باطل در عصرهای مختلف باشد.
طرح مسئله
دوران امامت امام سجاد به خاطر فشار فوق العاده از جانب حکومت و سرخوردگی مردم، یکی از سخت ترین دوران هایی است که
بر شیعه گذشته است.
امام سجاد در شرایط خفقان حکومت اموی و پس از واقعه عاشورا می بایست شیوه ای نوین برای مبارزه در پیش می گرفت تا
بتواند آن محیط تاریک و ظلمانی و آن مردم غافل و بی خبر را از چنگ شهوات و نیز از تسلط دستگاه های اهریمنی خلاص کند.
یکی از آن شیوه ها، شیوه دعا بود که در صحیفه سجادیه متجلی است..
به دلیل اهمیت بالای مسئله امام شناسی و بر اساس روایات مختلف، از جمله حدیث مشهور پیامبر اکرم که می فرمایند:
«من مات وَلَمْ يَعْرِفُ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهلية» (ابن بابويه، محمد بن على، كمال الدين وتمام النعمة، ۴۰۹/۲)،
این پژوهش در نظر
دارد به منظور کسب آگاهی از ویژگی ها و صفات و شئون و مناصب امام معصوم در جامعه، به تحلیل بخشی از کلام نورانی
آن ذوات مقدسه پرداخته و از زبان یک امام معصوم ، آنچه به عنوان صفات، ویژگی ها و وظایف اهل بیت بالا بیان شده است را کشف و تبیین نماید.
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
کتاب «بازخوانی امامت در عرفه، خطابه غدیر و روایت فدک» منتشر شد
ثبت دیدگاه