با امامان در ماه رمضان
شرح واره‌ای بر فرازهای امام شناسی دعای افتتاح
{وَصَلِّ عَلَى سِبْطَىِ الرَّحْمَةِ، وَ إِمامَىِ الْهُدى}
امامان هدایت و مهربانی
در بخش دیگر از دعای افتتاح، صلوات از خداوند برای امام حسن و امام حسین علیهما السلام درخواست می شود. در ابتدا امام حسن و امام حسین با تعبیر«سِبطَیِ الرَّحمَة» معرفی شده اند. سبط در لغت یعنی امتداد و ادامه دهنده[۱] و مقصود از رحمت، رسول خدا صلی الله علیه و آله هست. از آنجا که قرآن پیامبر را رحمت برای عالمیان معرفی فرموده[۲] یکی از عناوین معرفی پیامبر، رحمت الهی است. بنابراین مقصود از این فراز دعای افتتاح «سبطی نبی الرحمة»[۳] است. به امام حسن و امام حسین علیهما السلام به دو جهت سبط پیامبر اطلاق شده است؛
یکم. نسل پیامبر از طریق این دو امام امتداد پیدا کرده و ادامه داشته است. قرآن در آیه مباهله امام حسن و امام حسین را پسران پیامبر معرفی کرده است.[۴] تمام شرافت سیادت انتساب به پیامبر از نسل صدیقه طاهره سلام الله علیها تنها از نسل این دو امام است.
دوم. معارف دین پیامبر از طریق این دو امام منتشر گردیده است. امامت اهل بیت علیهم السلام که ادامه دهنده رسالت رسول خدا است از طریق امام حسن و امام حسین ادامه پیدا کرده است. گفتنی است که ائمه علیهم السلام از امام باقر نسل هر دو امام محسوب می شود. زیرا مادر امام باقر دختر امام حسن مجتبی به شمار میآید. بدین سبب امام حسن و امام حسین مایه گسترش رحمت الهی گردیده اند.
تعبیر دوم در دعا «إمامَی الهُدی» است. جایگاهی که شیعه نسبت به امامان خود اعتقاد دارد این است که هدایت الهی را بر عهده داشته و مردم را از گمراهی و جهالت نجات می دهند. بر اساس آیات قرآن، خداوند در هر دورانی هدایتگری دارد[۵] که راهنمائی های خودش را توسط امامان معصوم گسترش می دهد.[۶] از آنجا که امام نقش هدایتگری در جامعه از سوی خداوند دارد اضافه بر علم گسترده الهی، دارای مقام عصمت است. هدایتگر الهی بدون علم و عصمت نمی تواند هدایت دینی خودش را به اتمام برساند و حلال و حرام الهی را معرفی کرده و امور دینی را اجرا کند.
[۱] . مفردات، ص۳۹۴؛ معجم مقائیس اللغة، ج۳، ص۱۲۸٫
[۲] . انبیا:۱۰۷:«وَمَا أَرسَلنَكَ إِلَّا رَحمَة لِّلعَالَمِينَ»
[۳] . المزار، ابن مشهدی، ص۵۶۱٫
[۴] . آل عمران:۶۱:« فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبين»
[۵] .رعد/۷ :« إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هاد»
[۶] . انبیاء/۷۳:« وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا»
ثبت دیدگاه