چکیده:
آیه مباهله از برجسته ترین آیات قرآن کریم است که منزلت و فضیلت اهل بیت رسول خدا(ص) را آشکار می سازد.
حضرت رسول به استناد وحی الهی، علی(ع) را نفس خود دانسته است که به روشنی گویای حقانیت ولایت و امامت خاندان رسالت و به ویژه امام علی(ع) است.
علی رغم این نکته روشن، آلوسی از مفسران اهل سنت در تطبیق انفسنا به علی(ع) مناقشه کرده است.
رویکرد این مفسر به این آیه به اندیشه های نظری وی معطوف است.
از سوی دیگر، ریشه باور این مفسر به دیدگاه کسانی مانند ابن تیمیه و امام فخر رازی برمی گردد و مواجهه او با این آیه تقریر دیگری از دیدگاه مفسران سلفی است.
مفسران شیعی، با استناد به مبانی کلامی، استدلالهای عقلی و نیز با تکیه بر روایات و سبب نزول آیه بر این باورند که
کوچک ترین تردیدی در تطبیق انفسنا بر امام علی (ع) وجود ندارد.
این مقاله با دسته بندی مواجهه آلوسی در برابر روایات اهل بیت، موضع این مفسر را در آیه مباهله بررسی کرده است.
بیان مسئله
بر اساس بعضی ،روایات برخی آیات در قرآن وجود دارد که سیب یا شأن نزول آن به اهل بیت(ع) مربوط است
گروهی از عالمان فریقین از دیرباز به این موضوع توجه کرده اند و حتی حاکم حسکانی اثری شواهد التنزیل را در این زمینه تألیف کرده است
مواجهه مفسران و عالمان اهل تسنن در برابر این ،روایات یکسان نبوده ولی در هر حال، بعضی از آنها در مقام نقی و یا دست کم دخل و تصرف در معنای برخی واژگان این آیات برآمده اند.
یکی از نمونه های روشن این چنین آیات که کانون نزاع بین فریقین بوده، آیه ولایت و معنای لفظ ،ولی و یکی دیگر آیه مباهله و معنای مصداقی واژه انفسنا است .که عده ای از مفسران را برای رد تطبیق آن به امام علی(ع)، به بیراهه کشانده است.
یکی از این ،مفسران ،آلوسی مؤلف روح المعانی است.
پرسش اساسی در اینجا این است که آیا آلوسی در توضیح مخالفت خود با دیدگاه اهل بیت(ع) در آیه مذکور، سخن تازه ای گفته است یا
دیدگاه او صرفاً تقریر دیگری از سخنان پیشینیان مانند این تیمیه و امام فخر رازی است؟
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
ثبت دیدگاه