تحلیل تطبیقی نامه‌های امام علی علیه السلام به معاویه با آیات نفاق قرآن

چکیده مقاله«تحلیل تطبیقی نامه‌های امام علی علیه السلام به معاویه با آیات نفاق قرآن»

یکی از متون درخور توجه در سیره سیاسی امام علی علیه السلام، مکاتبات حضرت با معاویه است.

از سوی دیگر شماری از آیات قرآن درباره منافقان نازل شده که دارای سبک و ادبیاتی متفاوت با دیگر آیات است.

این پژوهه کوشیده است تا با بررسی تطبیقی بین این دو منبع، میزان همسویی کلام امام علی علیه السلام خطاب به معاویه را با آیات قرآن درباره منافقان سنجیده و ارتباط آن دو را با رویکردی متن شناختی مورد ارزیابی قرار دهد.

نتایج این تحقیق نشان می دهد که در اکثر موارد سبک کلام امام علی علیه السلام موافق سبک کلام پروردگار بوده و تعابیر و مضامین به کار رفته در هر دو منبع، از هماهنگی قابل توجهی برخوردار بوده است.

این سازگاری از یک سو، نشانگر پیوند تنگاتنگ قرآن و نهج البلاغه و در نتیجه وثاقت کلام امام علی علیه السلام است و از دیگر سو، گواه روشنی بر چهره منافقانه معاویه به شمار می رود.

مقدمه

رابطه نهج البلاغه با قرآن کریم و تحلیل ابعاد زوایا و لایه های گوناگون آن یکی از حوزه های شایسته پژوهش در مطالعات نهج البلاغه است، که با وجود انجام تحقیقات متعدد در این باره، همچنان دارای عرصه های بکر و قابل بررسی است که مطالعه تطبیقی – تحلیلی این دو منبع از جمله آنهاست.

در این میان بررسی مواجهه امام علی با معاویه در نامه های نهج البلاغه و خطابات خداوند متعال با منافقان در قرآن کریم یکی از مصادیق مهم این دست از مطالعات تطبیقی است. ویژگی این دو منبع قرآنی – روایی آن است که بخش قابل توجهی از نامه های امام علی در نهج البلاغه خطاب به معاویه و بخش مهمی از آیات قرآن کریم درباره منافقان صادر شده است که این امر خود ضرورت بررسی روشمند این دو دسته از متون دینی را آشکار می سازد.

علاوه بر آنکه جایگاه تأثیرگذار این دو منبع در بین مسلمانان، نقش کاربردی این پژوهش در شناخت نحوه تعامل با منافقان را برجسته ساخته است.

شایان ذکر است که تاکنون درباره نامه های امام علی به معاویه تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است؛ چنان که برخی از آنها اندیشه سیاسی امام علی را استخراج کرده اند، برخی به شرح و تفسیر عبارات نامه ها پرداخته اند، برخی نامه‌های امام علی و معاویه را بصورت یکجا در برابر هم قرار داده و به قضاوت نشسته اند، برخی به بررسی تطبیقی بین حکومت امام علی و معاویه پرداخته اند…

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید