حجت الاسلام حیدر شیرین پژوهشگر بنیاد بین المللی امامت در یادداشتی که به مناسبت ولادت امام رضا(ع) در اختیار ایسنا قرار داده است، ‌ نوشت: اگر به دنبال راهی برای تقویت ارتباط معنوی با خداوند و اهل­ بیت(ع) هستید، این متن شما را به دنیای پر رمز و راز وفاداری الهی و جایگاه ویژه زیارت امام رضا(ع) می‌­برد، شاید بارها شنیده باشید که وفاداری به عهد الهی، کلید نجات و موجب شفاعت می­‌شود، اما آیا تا به حال به عمق این مفهوم و ارتباط آن با زیارت امام هشتم فکر کرده­‌اید؟ در این نوشتار خواهید دید که چگونه زیارت اهل­ بیت(ع) نه فقط نشان­‌دهنده ارادت، بلکه نشان­گر گام‌­های محکم در مسیر ایمان و تقرب به خداوند است، پس اگر مشتاقید که با چشم‌­انداز جدیدی به زیارت نگاه کنید، همراه ما باشید تا با دقت و معرفت بیشتری وارد این دنیای معنوی شویم.

وفاداری الهی و تجلی آن در اهل ­بیت(ع)

در فرهنگ اسلامی، وفاداری یکی از عالی­ترین صفات الهی است. نام مبارک «الوفیّ» از جمله اسماء الهی است که پیامبر اکرم(ص) در حدیث مشهور اسماء الهی به آن اشاره فرموده و پاداش درک آن را بهشت معرفی کرده است (ابن بابویه، ۱۳۹۸ ق، التوحید، ص ۱۹۴). این وفا، در بالاترین سطح، در سیره و شخصیت اهل ­بیت(ع) متجلی است. در جنگ احد، ندای آسمانی «لا فتی الا علی» همراه شد با تعبیر «فابکوا الوفیّ اخا الوفیّ» که بر اوج وفاداری حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در راه خدا و رسول خدا(ص) گواهی می‌­دهد (طوسی، ۱۴۱۴ ق، الامالی، ص ۱۴۳).

زیارت اهل­ بیت(ع)، کمال وفاداری شیعه

این وفاداری، از ویژگی‌­های جدایی‌­ناپذیر شیعیان نیز هست. امام صادق(ع) فرمودند: «شیعیان ما، اهل وفاداری و امانت داری هستند» (ابن بابویه، ۱۳۶۲ ش، صفات الشیعه، ص ۲) و کمال وفاداری به اهل­ بیت(ع)، زیارت قبور آن بزرگواران است. امام رضا(ع) جایگاه زیارت را چنین توصیف می‌­فرماید: «إِنَّ لِکُلِّ إِمَامٍ‌ عَهْداً فِی عُنُقِ أَوْلِیَائِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ إِنَّ مِنْ تَمَامِ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ الْأَدَاءِ زِیَارَةَ قُبُورِهِمْ  فَمَنْ زَارَهُمْ رَغْبَةً فِی زِیَارَتِهِمْ وَ تَصْدِیقاً بِمَا رَغِبُوا فِیهِ کَانَ أَئِمَّتُهُمْ شُفَعَاءَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ؛ همانا برای هر امامی عهد و پیمانی بر گردن دوستان و شیعیانش هست و بی­‌تردید کمال وفاداری به این عهد و نیکو انجام دادن آن، زیارت قبور ایشان است. پس هرکس از روی رغبت و تصدیق به آنچه آنان بر آن رغبت داشتند، به زیارتشان رود، امامان در روز قیامت شفیعان او خواهند بود.» (کلینی، ۱۴۰۷، الکافی، ج ۴، ص ۵۶۷). این حدیث بیان­گر آن است که زیارت، صرفاً یک سنت اجتماعی یا عمل مستحب فردی نیست، بلکه نشانه­‌ای از وفاداری به «عهد امامت» و مصداق روشنی از ادای وظیفه شیعی نسبت به ولیّ خدا است.

پاداش عظیم زیارت امام رضا(ع)

در میان زیارات، زیارت امام رضا(ع) جایگاهی بی­‌نظیر یافته است. حضرت موسی بن جعفر(ع) می‌­فرماید: «کسی که قبر فرزندم را زیارت کند، برای او نزد خداوند ثواب هفتاد حج مبروره یعنی خالی از گناه و مورد قبول می­نویسند». راوی عرض کرد: ثواب هفتاد حج؟ حضرت فرمود: «بله، بلکه ثواب هفتصد حج برای او می‌­نویسند». راوی عرض کرد: هفتصد حج؟ حضرت فرمود: «بله، بلکه ثواب هفتاد هزار حج برای او می‌­نویسند». عرض کرد: هفتاد هزار حج؟ فرمود: «بله، کسی که فرزندم امام رضا(ع) را زیارت کند و شبی را نزد او بخوابد، همانند کسی است که خدا را در عرش زیارت کرده است».

سپس فرمود: «هنگامی که قیامت برپا شود، چهار نفر از اولین و چهار نفر از آخرین روی عرش خداوند می­‌ایستند، چهار نفر از اولین حضرت نوح، حضرت ابراهیم، حضرت موسی و حضرت عیسی هستند و چهار نفر از آخرین پیامبر اکرم، امیرالمؤمنین، امام حسن و امام حسین(ع) هستند، کسانی که قبور امامان را زیارت کرده باشند، آن‌ها نیز با ما روی عرش هستند و کسی که قبر فرزندم امام رضا(ع) را زیارت کرده باشد، درجه­‌اش از دیگران اعلی و عطیه اهدائی او بهتر از سایرین است» (ابن قولویه، ۱۳۵۶ ش، کامل الزیارات، ص ۳۰۷). بنابراین حضرت امام رضا دارای مقام و منزلتی است که مرقد او عرش خدا می­‌شود و زیارت او زیارت خدا به شمار می­‌آید و زائر او در اعلی درجه قرار می­‌گیرد.

مرحوم حاج شیخ عباس قمی نیز در مفاتیح می­‌نویسد: از چیزهایی که مناسب است نقل شود حکایت حاج علی بغدادی است که مرحوم حاج میرزا حسین نوری در جنة المأوی و نجم الثاقب نقل کرده است که گفت: در تشرفی که خدمت امام زمان(عج) داشتم، گفتم: در سال ۱۲۶۹ به زیارت امام رضا(ع) رفتم، در روستایی از روستاهای نیشابور، عربی از بادیه­‌نشینان نجف را ملاقات کردم و از او پرسیدم: ولایت شهر امام رضا(ع) چگونه است؟ گفت: بهشت است! پانزده روز است که من از مال مولایم امام رضا(ع) خورده‌­ام، نکیر و منکر چه حقی دارند که در قبر نزد من بیایند و از من سوال کنند؟ در حالی که گوشت و خون من از طعام آن حضرت روئیده شده است! حاج علی بغدادی می­‌گوید: به امام زمان(عج) ‌ عرض کردم: حرف این زائر نجفی چگونه است؟ آیا امام رضا(ع) می‌­آید و او را از دست نکیر و منکر نجات می­‌دهد؟ امام زمان(عج) سه بار فرمود: واللّه جد من ضامن است.