کهن ترین خانه روی زمین
آیا تاکنون با خود اندیشیده اید که اولین و قدیمی ترین خانه ای که بر روی زمین ساخته شد، با عمری چندین هزار ساله، کدام خانه است؟!
و آن خانه کهن متعلّق به چه کسی است؟!
متون مقدّس دینی و الهی، اینگونه بیان نموده اند که هزاران سال پیش؛ پس از پا نهادن اولین انسان؛
یعنی آدم ابوالبشر، بر روی این کره ی خاکی، اولین خانه و بُقعه ای که به دستور خداوند، توسط آدم علیه السلام، بر روی زمین ساخته شد «خانه کعبه» بود.
در سرزمینی که خشکی زمین، از آن جا آغاز و گسترانیده شد؛
آنگاه که همه ی زمین را آب فراگرفته بود طی «حادثه ای مهمّ و مقدّس که در روایات اسلامی، با عنوان دحو الأرض؛
یعنی: «گسترش زمین» از او یاد گردیده است».
( کلینی، کافی، ج۸ ، ص ۱۸).
خانه‌ای برای عبادت
اراده ی خدای سبحان بر این تعلّق گرفت که از روی حکمت، برای هدایت بنی بشر، در زمین، خانه ای بنا نهد، خانه ای نه برای سکونت!
و نه از روی نیاز و مسکنت! بلکه خانه ای پر برکت و برای عبادت!
مکانی از جانب پروردگار مورد عنایت و رحمت و سجده گاهی برای اظهار مذلّت و عبودیّت، در مقابل بی نهایت و نشانه ای برای هدایت.
چنانکه خویش در آیات کتاب قرآن اینگونه بیان نموده است: « إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ»؛ (آل عمران؛ ۹۶) ؛
«اولین خانه ای که برای مردم قرار داده شد همان خانه ی در مکه است که مایه ی برکت و هدایت برای اهل عالم است».
حکمت طواف
از پیشوایان الهی دین سؤال گردید که چرا این خانه، در این مکان قرار داده شد و حکمت طواف این کعبه چیست؟
آنان فرموده اند که به موازات این خانه، در آسمان چهارم یا هفتم، خانه ای را خداوند برای طواف و عبادت فرشتگان آسمان، قرار داده که «بیت المعمور» نام دارد
و كعبه «بیت الحرام» را محاذى بيت المعمور قرار داده و به آدم عليه السّلام امر فرمود آن را طواف كند،
آدم به طواف آن پرداخت و بدين وسيله خداوند منّان توبهاش را پذيرفت و بعد، اين عمل را در فرزندان آدم تا روز قيامت سنّت قرار داد.
(علل الشرائع، صدوق، باب ۱۴۲، ج ۲، ص ۳۱۱)
کعبه خانه ای پر ماجرا که دوران های پر فراز و نشیبی به خود دیده است.
حضرت آدم آن را ساخت و طواف نمود و شیث و نوح (علیهما السلام) آن را زیارت و طواف نمودند و در طوفان نوح،
به زیر گل و لای رفت و فرو ریخت و بعدها ابراهیم خلیل و اسماعیل نبیّ، مأمور گردیدند دوباره آن را بازسازی نمایند
و پایه های آن را بالا برند بر آن لباس پوشاندند و مردم را بار دیگر به سوی حجّ آن فراخوانند و پیامبران دیگر چون سلیمان بن داوود به زیارت آن رفتند
(من لا یحضره الفقیه، صدوق، ج۲، ص ۱۲۶)
و در آن سر بر سجده برای معبود نهادند و خاتم پیامبران محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله مأمور گردید که آن را از لوث بتان پاک گرداند
بار دیگر به سوی آن دعوت نمود و قبله گاه نماز و عبادت خویش و مسلمانان گرداند.
أمّا این خانه ی سنگی قدیمیِ چند هزار ساله؛ در دل خود تاریخی از داستان ها و حکایت ها دارد و با شکوه و عظمتی که دارد؛
حادثه ها، به خود بسیار دیده تا به اکنون رسیده است.
ماجرای شکافتن کعبه
أما بازگو نمودن یک حادثه مهمّ و عجیب و تکان دهنده که این خانه به خود دید از زبان شاهدان واقعه بسیار شنیدنی تر است (الارشاد، مفید، ج۱، ص ۵):
سعید بن جُبیر؛ شخصیت جلیل القدر از تابعین، از قول یزید بن قَعنَب، که شاهد ماجراست چنین نقل می کند:
سی سال قبل از عام الفیل و ده سال قبل از بعثت رسول خدا (صلی الله علیه و آله):
من و عباس بن عبدالمطلب و جماعتی از قریش، رو به روی کعبه و کنار بیت الله، نشسته بودیم،
ناگهان دیدیم که فاطمه بنت اسد، همسر جناب ابوطالب (علیه السلام) نزد کعبه آمد و از درد حملِ فرزندی که با خود داشت؛
پناه به خدای کعبه آورد و در آن حال شروع به تضرّع نمود و خود را به دیوار کعبه چسبانید و با خدایش کنار آن بیت عتیق، چنین می گفت:
«پروردگارا؛ من به تو ايمان دارم و به همه پيمبران و كتاب هایى كه از سوى تو آمده و گفتار جدم ابراهيم خليل را تصديق دارم و به اوكه اين خانه كعبه را بنا كرد،
پروردگارا بحق همان كسى كه اين خانه را بنا كرد و بحق اين نوزادى كه در شكم من است كه ولادت او را بر من آسان گردان.
شاهدان این ماجرا که نجوا و التجای این بانوی با فضیلت که از درد به خود می پیچید را با خدای کعبه نظاره گر بودند.
ناگهان با دیدن صحنه ای عجیب شگفت زده شدند! با كمال تعجب و چشمان خيره ديدند؛
قسمت پشت خانه كعبه شكافته شد و فاطمه به داخل خانه رفت و از ديدگاه آنان پنهان گرديد و ديوار خانه نيز(مانند نخست) بهم پيوست،
شاهدان گفته اند ما كه چنان ديديم، خواستيم قفل در را باز كنيم ولى در باز نشد و دانستيم كه سرّى در اين كار و ماجرا هست و اين ماجرا از جانب خداى تعالى است.
مولودِ با فضیلت درون کعبه
سه روز از اين ماجرا گذشت و چون روز چهارم شد فاطمه ازهمان مكان بيرون آمد و در حالي اميرالمؤمنین على «عليه السلام»را در دست داشت و به مردم مى گفت: «خداي متعال مرا بر زنان پيش از خود برترى داد، زيرا آسيه دختر مزاحم خداى عزو جل را پنهانی در مكانى پرستش نمود
كه جز در صورت اضطرار و ناچارى نمى بايست پرستش او نمود و مريم دختر عمران نخل خشك خرما را با دست خود حركت داد تا از آن رطب تازه خورد
در حالي كه من داخل خانه خدا رفتم و از روزى و ميوه هاي بهشتى خوردم وچون خواستم از خانه بيرون آيم هاتفى ندا زد:
اى فاطمه نام اين مولود را «على» بگذار كه خداى على أعلى مي فرمايد:
من نام او را از نام خود گرفتم و به ادب خود ادب آموختم، و او را بر علوم پیچیده خويش، واقف نمودم و او است كسى كه بت ها را در خانه من مي شكند
و او است كسى كه بر پشت بام خانه ام اذان مي گويد و مرا تقديس كند و خوشا به حال كسي كه او را دوست داشته باشد
از وی اطاعت نماید و واى به حال كسى كه او را دشمن داشته و نافرمانيش كند». (أمالی – معانی الاخبار، صدوق، صص ۱۳۳ –۶۲).
در ادامه این داستان این چنین نقل گردیده که «آن گاه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و حضرت ابوطالب (علیه السلام) پیش آمدند
و این کودک (علی علیه السلام) را در آغوش گرفتند و حضرت چشمان خود را به صورت پیامبر الهی (صلی الله علیه و آله) باز کرد
تبسمی نمود و به اذن خدای سبحان بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) سلام نمود
و جملات و کلماتی از صُحف و کتب آسمانی آدم و نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و قرآن در حالی که هنوز نازل نگردیده بود،
بر زبان جاری نمود و پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز اذان و اقامه در گوش او قرائت نمودند. (مناقب آل ابی طالب، ج ۲، ص ۱۷۳).
اين مطلب به سرعت در ميان مردم شهر پيچيد و مردم، سر هر كوى و برزن از آن بحث و گفتگو مى كردند،
و حتي زنان پرده نشين نيز از اين ماجراى شگفت انگيز باخبر شده و از آن سخن مى گفتند.
سنت خدای حکیم
آری این سنّت خدای حکیم است که هر یک از برگزیدگان خویش را، به گونه ای خاص تکریم و تعظیم می نماید و آنان را به آیت اعجاز،
به فضیلتی اختصاص می دهد تا نشانه ای باشد برای شناخت و معرّفی آن هادیان، به مردم.
او می خواهد مردم بدانند که این مولودِ با فضیلت درون کعبه، به عنوان وصیّ خاتم الانبیاء، به یاری و نصرت پیامبر او آمده و
اوست همان کسی که بر دوش پیامبر(صلی الله علیه وآله) رفته
و این خانه ی عبادت را، با لبیک به ندایی که جدشان ابراهیم و اسماعیل را خطاب قرار داد که فرمود:
« أن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ»،(بقره؛ ۱۲۵)؛ خانه اش را از بت های سنگی و هر آلودگی پاک گردانید (علل الشرائع، صدوق،ج۱، ص ۱۳۷)
و غیر از ربّ این بیت، هر آنچه در جاهلیت، به باطل پرستش می شد را از این کُهن خانه ی عبادت، دور می نماید.
چنانکه موسی کلیم الله (علیه السلام) را خدایش در کودکی نشانه ای داد و با مادر خود تکلّم نمود و به اذن خدا،
راه نجات را که نهاده شدن در صندوق و رها شدن در نیل خروشان بود را رهنمون گشت و بشارت به بازگشت به آغوش مادر داد!
همانگونه که عیسی مسیح (علیه السلام) را به اذن خویش بدون پدر در کناره نخله ای برون از مسجد الاقصی، متولّد نمود و
در گهواره با مردم سخن گفت و خود را عبد خدا و نبیّ و مبارک معرّفی نمود ( مریم؛ ۳۱).
و همانگونه که در هنگام تولّد پیامبر آخرالزمان، نشانه های عجیبی چون خاموش شدن آتشکده فارس و خشک شدن دریاچه ساوه و
فرو ریختن کنگره های کاخ کسرای ایران و… در زمین و آسمان اتفاق افتاد. (یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص ۸).
مقام وصیّ و جانشین بر حق پیامبر
حال خدای سبحان، که این نخستین خانه را، مبارک و مایه امنیت و هدایت دانسته و در آن آیاتی بیان کننده مقام ابراهیم قرار داده است (آل عمران: ۹۶، ۹۷)،
نیز وقوع این تولّد در کعبه را آیت و نشانه ای دانسته که بیان کننده مقام وصیّ و جانشین بر حق پیامبر؛ علی بن ابیطالب (علیه السلام) است.
در صحّت و اعتبار اسناد ماجرای تولّد درون کعبه؛ علامه امینی در کتاب الغدیر ولادت امیرالمؤمنین (علیه السلام)
در کعبه را از۱۶ منبع اهل سنّت و از۵۰ منبع اصیل شیعی نقل می نماید و گفتارهای ۴۱ شاعر از قرن دوم تا زمان حاضر که درباره ماجرای ولادت علی (علیه السلام) در داخل کعبه شعر سروده اند را ذکر می نماید.(الغدیر، امینی، ج۶، ص۲۱؛ ۳۸)
و داستان این ولادت را، شخصيت هاي معروف و مقبول نزد همگان، همچون علي بن الحسين امام سجاد (علیه السلام) و سعید بن جبیر،
از قول شاهدان ماجرا نقل نموده اند (روضة الواعظين، فتال نیشابوری، ج۱، صص ۷۷، ۸۱).
چنانکه عالم حدیث شناس اهل سنّت، ابوعبدالله حاکم نیشابوری (متوفای ۴۰۵ ق):
(که او را بدین جهت عنوان «حاکم» داده اند که آگاه به جمیع أسناد و طرق احادیث است)
می گوید: «فقد تواترت الأخبار أن فاطمة بنت أسد ولدت أمير المؤمنين علي بن أبي طالب كرم الله وجهه في جوف الكعبة»؛
«به تحقیق که تواتر أخبار بر این است که فاطمه بنت اسد امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب کرم الله وجهه را در درون کعبه متولّد نمود»؛
(المستدرك على الصحيحين، حاکم، ج ۳ ص ۵۵۰).
مظلومیت مولود کعبه
أمّا از نشانه های غربت و مظلومیّت «مولود کعبه» همین بس که با وجود أدلّه و شواهد تاریخی و حدیثی بسیار بر صحّت و اعتبار تاریخی این ماجرا، در منابع فریقین؛ برخی از روی حسد یا عناد و کینه توزی، اختصاص چنین فضیلتی به ایشان را برنتافته و همانند بسیاری دیگر از فضائل و مقامات، سعی در تکذیب یا کم رنگ و بی اثر جلوه دادن آن نموده اند.
چنانکه برخی نواصب أموی و زبیری، با نقل احادیث ضعیف و مرسل(ذهبی، سیر اعلام التبلاءج۳، ص ۴۴)،
تلاش های نافرجامی داشته اند که فرد دیگری به نام «حکیم به حزام» که نیمی از عمر خود را در شرک و جاهیلت به سر برده است (بخاری، تاریخ کبیر، ج۳، ص ۱۱)
را در این فضیلت اختصاصی، شریک امیرالمؤمنین علیه السلام گردانند و عظمت این عنایت ویژه الهی در حق امیرالمؤمنین را، کم نمایند.
چنانکه قرآن می فرماید: «هیچ آیه ای از آیات و نشانه های پروردگار برای آنان نمی آید مگر آنکه از آن اعراض می کنند و روی گردانند»،(الأنعام: ۴).
و در احوال گذشته ی دنیا، این آیت و نشانه؛ نه عجب! بلکه عجیب تر از سستی و بی اعتباری این دنیا؛
آنکه کعبه زادی که با ولادتش در بیت اللهِ پاک؛ همگان را مبهوت و متحیّر نمود، در پایان عمرشان نیز در یکی دیگر از مقدّس ترین اماکن زمین؛
یعنی «مسجد کوفه» در محراب عبادت و در حالت سجده بر معبود، به دست ناپاک دشمن کینه توز جاهلیّت، به شهادت رسید
و ندای: «فُزت و رب الکعبه » او (طبری آملی، المسترشد، ص ۵)
تا ابد در گوش فلک باقی ماند و بار دیگر این حقیقت را برای همگان فریاد زد که این «قتیل غریب محراب کوفه» همان «ولید (مولود) درون خانه کعبه» است
که پروردگار کعبه، او را به این فضیلت اختصاص داد که در غربت دنیا چنان مورد ستم زمانه قرار گرفت که بسیاری از فضائل و مقامات الهی او کتمان یا انکار گردید
و در نهایت در اوج غربت؛ شبانه و مخفانه در «وادی غَرِیّ» در پشت کوفه (نجف) در کنار مقبره اولین بانی کعبه؛
آدم (علیه السلام) و نوح پیغمبر(علیه السلام) به خاک سپرده شد (اثبات الوصیة، مسعودی، ص ۲۳ – الغارات، ثقفی، ج۲، ص ۸۵۰).
أمّا مرقد پاک و مطهرشان، پس از آنکه توسط امام صادق (علیه السلام) مشخص گردید؛
اکنون مزار و پناه و میعادگاه میلیون ها، عاشق و قبله ی دل های پیروان و دوست دارانشان است.
ثبت دیدگاه