چکیده مقاله«برجسته‌سازی در خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها»
برجسته سازی ازجمله نظریه های ادبی معاصر است که با رویکردی ادبی به متون منظوم یا منثور، در صدد تبیین و تحلیل آن دسته از شاخصه ها و عناصر مؤثر در بافت کلام است که با تکیه بر علم بلاغت و آیین سخنوری، متون ادبی را از متون عادی ممتاز می سازد .
به اعتقاد فرمالیست ها ، برجسته سازی از طریق قاعده کاهی(هنجارگریزی) و قاعده افزایی به وجود می آید. بد ین معنا که شاعر و ادیب با کاستن قواعدی از زبان معیار یا افزودن قواعدی بر آن، صورت کلام خود را برجسته و متمایز از زبان عادی می گرداند.
قاعده کاهی بیشتر در حوزه بدیع معنوی(علم بیان) نمود می یابد و قاعده افزایی نیز در حوزه بدیع لفظی(علم بدیع) رخ می نماید. در خطبه مشهور فدکیه، حضرت زهرا سلام الله علیها به دفاع از حق شرعی خود می پردازد و بر آن است ،تا با گفتار شیوای خویش، امت نوپای اسلامی را که چشم بر حقانیت خاندان پیامبر بسته اند به راه هدایت باز گرداند.تامل در کلام رسا و اثرگذار حضرت زیبایی های ادبی به کاررفته در آن را آشکار می سازد.
گزینش الفاظ و واژگان و ترکیب آن ها در ساختار و بافت کلام ایشان به گونه ای است که متن خطبه را از متون عادی متمایز می سازد. حضرت با پیوند کلام خود به آرایه های ادبی و نیز رعایت نظم و توازن در کلام، همچون خطیبی توانمند ، ارزش و تأثیرگذاری سخن خود را دوچندان می سازد.
آنچه در این مقاله بدان پرداخته می شود، تحلیل ادبی خطبه فدکیه از منظر نظریه برجسته سازی است. بر این اساس، متن روایی خطبه بر طبق دو شیوه قاعده کاهی و قاعده افزایی ، بررسی شده و زیبایی های ادبی به کاررفته در آن تحلیل و تبیین می شود.
مقدمه
برجسته سازی از نظریه های ادبی معاصر است که ارتباط مستقیمی با علم بلاغت و صنایع آن دارد این نظریه نخستین بار در آرا و اندیشه های نظریه پردازان فرمالیست روسی شکل گرفت و سپس از طریق ،ترجمه به ادبیات سایر ملل راه یافت.
فرمالیسم همان گونه که از نامش پیداست در تحلیل آثار و متون ادبی، بیش از همه به شکل (فرم) اثر توجه دارد و اثر ادبی را به دور از پس زمینه های تاریخی، اجتماعی روان شناسی و…. و تنها از جنبه ادبی بودن آن بررسی می کند. از نظر فرمالیست ها وجه ممیز ،ادبیات ادبیت است؛ یعنی آن دسته از ویژگیها و مشخصه های صوری و زبانی که آثار ادبی را از دیگر انواع سخن متمایز و متفاوت می سازد و همین موضوع راستین پژوهش ادبی است…
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
روش شناسی احتجاجات حضرت زهرا سلام الله علیها در خطبه فدکیه در تبیین امامت
راهبردها و راهکارهای الگوی بانوان در حمایت از امام علی علیه السلام با تأکید بر خطبه فدکیه
ثبت دیدگاه