چکیده مقاله«جریان‌های فکری شیعه در عصر امام حسن عسکری(ع) و تعامل آن حضرت با آنها»
باورمندان میراث فکری و فرهنگیِ برجای مانده از دوره ائمه پیشین در عصر امام حسن عسکری(ع)، با اندیشه ها و جریان های فکری متفاوتی، مانند: زیدیه، اسماعیلیه، غلات و غیرشیعیان روبه رو بودند.
نوشتار پیش رو، در صدد شناسایی مهم ترین جریان های فکری شیعی در این دوره و چگونگی تعامل امام حسن عسکری(ع) با آنهاست.
این پژوهش، با روش وصفی تحلیلی به بررسی شواهد تاریخی مرتبط با این موضوع پرداخته و به این نتیجه رسیده است که با وجود دشواری های ارتباط امام(ع) با شیعیان به دلیل محدودیت آفرینی های حاکمان سیاسی، ایشان با بهره گیری از ابزارهای ارتباطی مختلف، مانند: ارسال نامه و مکتوبات، تقویت سازمان وکالت، تربیت شاگردان و تبیین برخی آموزه های مهم و مبتلابه شیعیان همچون مهدویت و نیز برخورد جدی با منحرفان اعتقادی مانند غلات، به هدایت شیعیان و جامعه اسلامی پرداخته اند.
مقدمه
امام حسن عسکری در مدینه در ماه ربیع الآخر سال دویست و سی و دو چشم به جهان گشود و در روز جمعه هشتم ماه ربیع الاول سال دویست و شصت هجری قمری در بیست و هشت سالگی بعد از شش سال ،امامت از دنیا رفت و در شهر سامرا به خاک سپرده شد.
کنیه ایشان ابو محمد و ابوالحسن ” القاب آن حضرت هادی و سراج، و مشهورترین لقب امام عسکری است آن حضرت و پدر بزرگوارش و امام جواد هر سه را به ابن الرضا می‌شناسند.
امامت حضرت عسکری مصادف بود با ایام خلافت معتز مهتدی و معتمد ایشان در زمان خلافت معتمد از دنیا رفت روایات وارده در خصوص وصیت و نص حضرت هادی درباره امامت فرزندش در بسیاری از کتب حدیث و تاریخ شیعه به چشم میخورد یکپارچگی شیعیان به جز شماری اندک خود دلیل بر مقبولیت این امر در جامعه شیعه در آن روزگار است.
بنا به نقل سعد بن عبدالله (م. ۳۰۱ق)، جز عده ای که به امامت محمد بن علی – که در زمان حیات پدرش امام هادی وفات کرد – گرویدند و تعداد انگشت شماری که جعفر بن علی را امام خود دانستند، اکثریت یاران امام هادی به امامت حضرت عسکری معتقد بودند.جمهور شیعه را از پیروان امام عسکری و فرزندش میداند که این فرقه در تاریخ بـه «قطعیه» معروف شده اند.
عصر امام علاوه بر حضور پیروان فرقه های واقفیه، زیدیه و غلات که مشکلات فکری و اجتماعی را برای شیعیان پیرو امام به همراه داشت به جهت وجود برخی انحرافات فکری دیگر مانند شبهه افکنی پیرامون قرآن از سوی اسحاق کندی، جعل برخی روایات و طرح مسائل دروغین از سوی عروة بن یحیی بغدادی و دیگران با آشفتگی های فکری و فرهنگی مواجه بود که برخی از اینها به صورت جریانهایی در جامعه اثر گذار بودند.
بررسی وضعیت فکری شیعیان پیرو امام و تعامل با دیگر شیعیان، به ویژه چگونگی مواجهه امام با این جریانها از اهمیت برخوردار بوده و این نوشتار با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از منابع تاریخی کلامی و حدیثی درصدد بررسی آن است.
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
ثبت دیدگاه