نازل شدن آیه تبلیغ
یکی از آیاتی که در مراسم حج سال دهم هجری برای انتصاب حضرت علی به امامت بر پیامبر نازل شد ایه تبلیغ، است.
﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴾ [مائده:۶۷]
﴿ای پیامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده ابلاغ کن و اگر نکنی پیامش را نرسانده‌ای و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه می‌دارد آری خدا گروه کافران را هدایت نمی‌کند ﴾
سه فراز مهم آیه تبلیغ:
آیه تبلیغ سه فراز مهم دارد که بنا بر آنچه که حضرت امام جعفر صادق فرمودند: هر فرازی از آن در یک روز نازل شده است.
روز شانزدهم ذی الحجه این قراز نازل شد.
يا أيها الرسول بلغ ما أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن ربك ؛
ای فرستاده خدا آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده به مردم برسان.
روز هفدهم ذى الحجه فراز بعد اضافه شد.
وإن لم تفعل فما بلغت رسالته و اگر نرسانی رسالت پروردگارت را نرسانده ای.
روز هجدهم ذی الحجه فراز بعدی نیز اضافه شد والله يَعْصِمات من الناس نگران مباش که خدا تو را از شر بعضی از مردم (شرور) حفظ می کند؟
مطابق آماری که مورخین داده اند حداقل ۹۰ هزار و حداکثر ۱۲۰ هزار نفر از مسلمانان، رسول خدا صلى الله عليه وسلم را در آخرین حج همراهی نمودند.
بعد از پایان مراسم حج، روز شانزدهم ذى الحجة سال دهم هجری جبرئیل بر رسول خدا نازل شد و عرض کرد یا رسول الله !
خداوند تبارک و تعالی سلام می رساند و می فرماید:
«يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ»؛
یعنی ای رسول ،ما آنچه را که در مورد (علی ) به تو فرمان دادیم ابلاغ کن.
رسول خدا الله به جبرئیل فرمودند: ای جبرئیل این مردم تازه به دین اسلام گرویده اند و من بیم آن دارم که با اعلان عمومی جانشینی امیرالمؤمنین مردم دچار تزلزل در ایمان شوند و فرمان مرا اطاعت نکنند.
جبرئیل بازگشت و در روز هفدهم مجدداً فرازی دیگر از آیه تبلیغ را از جانب خداوند متعال قرائت کرد:
«يا أيها الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ؛
ای رسول ما آنچه را که به تو فرمان دادیم ابلاغ کن که اگر چنین نکنی رسالت خدا را به سرانجام نرسانده ای.»
رسول خدا فرمودند: ای جبرئیل من اصحاب خود را می شناسم بیم آن دارم با من مخالفت کنند و از دین خارج گردند.
جبرئیل بازگشت و در روز هجدهم ذی الحجه که کاروان رسول خدا به وادی غدیر خم رسیده بودند، خدمت پیامبر اکرم صلى الله عليه وسلم رسیده
و باقیمانده آیه تبلیغ را آورد و وعده الهی مبنی بر حفظ و نگهداری رسول خدا ل لله و امیرالمؤمنین اند و محافظت از دین اسلام را نازل نمود.
يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلغ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ
وَ إِن لَم تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ .
هنگامی که رسول خدا صلى الله عليه وسلم فراز آخر آیه تبلیغ را شنیدند هنگامی که رسول خدا و فراز اخر آیه تبلیغ را شنیدند
فرمان دادند همگان بایستند و جمع شوند آنگاه فرمودند: به خدا سوگند از این مکان حرکت نخواهم کرد، مگر آنکه مأموریت خدای خویش را انجام دهم(۱)
شأن نزول:
مرحوم علامه امینی در کتاب شريف «الغدير» شأن نزول آیه تبلیغ و آیات دیگر مربوط به غدیر را از کتاب های متعدد تفسیری اهل سنت نقل کرده است،
و فرازهای مهمی از خطابه رسول خدا صلى الله عليه وسلم که در روز غدیر ایراد فرمودند را از قول ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر
از تابعین افرادی که اصحاب پیامبر را دیده اند و ۳۵۶ نفر از راویان مختلف تاریخ و حدیث در طول چهارده قرن بیان نموده
که جای هیچگونه شک و تردید در معنای این واقعه که همان جانشینی امیرالمؤمنین است ،باقی نمی گذارد.
علامه امینی می فرماید:« سندها و راویان واقعه غدیر از حد شمارش بیرون است.
همه مفسرین شیعه و تعداد بادی از مفسر اهل سنت، شأن نزول آیه تبلیغ را واقعه غدیرخم می دانند.
و چون پیامبر اکرم له در ضمن خطبه غدیرشان فرمودند: «فَلْيُبَلِّعِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَالْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ؛
حاضران باید به غائبان و پدران به فرزندان نسل
به نسل تا روز قیامت این مطلب را برسانند.»
تبلیغ پیام غدیر را بر همگان واجب کردند. و همه را موظف نمودند که پیام غدیر را برسانند.
و از طرفی این واقعه دهها هزار راوی حاضر و شاهد در مجلس داشت دیدند و شنیدند و بازگو کردند
در نتیجه راویان این واقعهٔ بزرگ از حد شمارش بیرون
است. و کتابهای زیادی فقط برای نقل اسناد این واقعه
تألیف شده است.
۱-بحارالانوار،ج۳۷،ص۱۶۵
دیگرمقالات بنیاد امامت:
نقد و بررسی دیدگاه صلاح‌الدین الادلبی دربارۀ خلافت امام علی علیه السلام
ثبت دیدگاه