با امامان در ماه رمضان(۷)

با امامان در ماه رمضان

شرح واره‌ای بر فرازهای امام شناسی دعای افتتاح

{صَلِّ عَلَى الصِّدِّيقَةِ الطَّاهِرَةِ}

بانوی صداقت و پاکیزگی

در این فراز از دعای افتتاح، حضرت زهرا سلام الله علیها مورد صلوات مؤمنان در شب های ماه رمضان قرار گرفته است. حضرت زهرا در این دعا با دو لقب صدیقة و طاهره وصف شده است. صدیقه در قرآن نیز برای حضرت مریم به کار رفته است.[۱]

این واژه به معنای تصدیق و ایمان کامل به پروردگار و کثرت صدق در رفتار و گرفتار است به گونه ای که صدق گفتارش در رفتارش هویدا می شود.[۲]

صدیقه از آنجا که به معنای مطابقت رفتار و گرفتار با واقعیت دین و با اراده خداوند است هیچگاه با گناه و معصیت و خطا و اشتباه همراه نیست.

این واژه از اختصاصات حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بوده و بر هیچ زن دیگری که ممکن است خطا داشته باشد شایسته نیست چرا که مفهوم این واژه بر عصمت دلالت دارد و کسی که به این وصف متصف گردیده باشد معصوم خواهد بود.

واژه صدیق نیز همانند صدیقة بر عصمت و طهارت دلالت دارد ازاینرو از القاب اختصاصی امیرمؤمنان “صدیق اکبر” است.[۳] با این وصف اطلاق وصف “صدیق” و “صدیقة” بر افراد معمولی و عادی که صدور خطا و گناه از آنها ممکن است، جایز نیست.

طاهره نیز از ریشه طهارت به معنای بانوئی است که از هرگونه عیب و نقص و گناه و اشتباه محفوظ است.

طهارت از ریشه طهر به معنای پاکیزگی دائمی از آلودگی و معاصی و محفوظ ماندن از وسوسه های شیطانی است. افرادی که با عنوان طهارت معرفی می شوند کسانی هستند که بعد از محفوظ ماندن از وساوس و القائات شیطانی به کمالات الهی متصف شده اند. واژه طاهرة در حقیقت از آیه تطهیر[۴]  برگرفته شده است.

در آیه تطهیر ابتدا خداوند هرگونه رجس و پلیدی را از اهل بیت دور دانسته است« إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً».

در این آیه ابتدا هرگونه رجسی از اهل بیت دور گردیده سپس به طهارت متصف شده اند. طهارت در این آیه تکرار اذهاب نیست بلکه موضوعی متفاوت و بعد از اذهاب رجس رخ می دهد؛ یعنی اعطاء کمالات الهی همچون علم الهی و ولایت و حق تصرف.

امام صادق علیه السلام در حدیثی ۹ لقب برای حضرت زهرا بیان فرموده که آنها از سوی خداوند برای ایشان معرفی شده است. در میان آنها اضافه بر “فاطمه” و “زهرا”  لقب “صدیقه”  و “طاهره” است.[۵] از اینرو لقب “صدیقه” و “طاهره” از   القاب اختصاصی حضرت زهرا بوده و از آنجا که بر عصمت و کمالات ایشان دلالت دارد بر هیچ کس دیگری اطلاق نمی شود.

[۱] . مائده:۷۵٫

[۲] . لسان العرب، ج۱۰، ص۱۹۴؛ الصباح المنیر، ج۲، ص۳۳۶؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۴۷۸.

[۳] . بصائر الدرجات، ص۵۳٫

[۴] . احزاب:۳۳٫

[۵] . امالی، صدوق، ص۵۹۲٫

با امامان در ماه رمضان(۵)

با امامان در ماه رمضان(۴)