️شرحی کوتاه بر فرازهایی از صلوات شعبانیه
مضمون اصلی صلوات شعبانیه به بیان مقامات، مناصب و جایگاه اهل بیت علیهم‌السلام اختصاص دارد؛ به گونه‌ای که می‌توان آن را یک دوره امام‌شناسی مختصر برشمرد. از این رو تلاش می‌کنیم شرحی کوتاه بر فرازهای مربوط به امام‌شناسی در اختیار شما قراردهیم.
فراز (۱) اللهم صل علی محمدوآل محمد…
صلوات از دعاهای پرتکرار در ادعیه، زیارات و مناجات‌های بنده با خالقش است. چراکه وسیله‌ای برای آمرزش گناهان و تقرب به خدا است و نیز سبب استجابت دعا و افزایش معرفت، به جایگاه اهلبیت علیهم‌السلام می‌شود. در روایت است پیش و پس از حاجت باید صلوات فرستاد.
•وسائل، ج ٤، ص ١١٣٧ و اصول کافی، ج ٤، ص ٢٤٨
و نیز تنها دعایی است که از سوی اهل بیت مورد تاکید بر تکرار دائمی آن در همه اوقات و همه زمانها و مکانها قرار گرفته است و تکرار این دعا در ارتباطِ سه ضلعی خداوند، اهل بیت و انسانها مورد تاکید فراوان است.
محتوای صلوات بسیار پرمغز و غنی است چراکه ۵ عنصر اصلی دین و معارف اعتقادی دیگر در آن نهفته است:
• اللّٰهُمَ صَلِّ…: این که از خدای یگانه می‌خواهیم بر اهلبیت درود بفرستد نشان دهنده اعتراف و اقرار و اعتقاد به توحید و سایر اسماء و صفات خداوند مانند فعال بودن خداوند، مختار بودن، عالم بودن، پاداش دهنده بودن خداوند و… می‌کند.
• اشاره‌ای به عدل: صلوات از این رو به عدل الهی اشاره دارد که با وجود صلوات و فضایل و آثار بی‌پایان آن، خداوند نه به اهلبیت ظلمی کرده و نه به صلوات فرستندگان ظلمی روا می‌دارد و حقوق هر یک را ادا می‌کند و از فضلش بیشتر هم عطا می‌کند و همچنین به کسانی که صلوات نفرستند یا صلوات ابتر بفرستند و با اینکار حق اهلبیت را رعایت نکنند پاداش نمی‌دهد که این مطالب نشان از عدل الهی دارد.
• علیٰ مُحمَّد: این واژگان دلالت بر اعتقاد و اقرار به نبوت و رسالت حضرت محمد صلی الله علیه وآله دارد زیرا شخصیت ایشان در میان جهانیان به عنوان رسول خدا، شخصیتی شناخته شده است و نیز این قسمت از صلوات دلالت بر محوریت و تقدم و برتری پیامبر بر سایر اهلبیت می‌کند.
• و آلِ مُحمَّد: این واژگان دلالت بر اقرار و اعتقاد به امامت و ریاست و جانشینی امامان اهل بیت پس از پیامبر می‌کند. توضیح اینکه حتما در وجود مقدس اهل بیت ویژگی‌ها و صفاتی وجود دارد و کارهایی انجام داده‌اند که اینچنین استحقاق پیدا کرده‌اند که در صلوات، در ردیف پیامبر قرار بگیرند و از آنحضرت جدا نباشند. در روایت است که صلوات بر پیامبر بدون «و آل محمد» صلوات ابتر و مقطوع است و خداوند چنین صلواتی را نمی‌پذیرد. ابن حجر هیتمی در الصواعق المحرقه، ص ۸۶ و ۲۳۵
بر همه مسلمانان واجب شده که حداقل روزانه ۹مرتبه این دعا را در عالی‌ترین ارتباطشان با خداوند یعنی نماز، از خداوند درخواست کنند و موظفند هر گاه نام پیامبر را شنیدند این دعا را تکرار کنند و در حالات و اتفاقات گوناگون کوچک و بزرگ زندگی مانند عطسه کردن و ازدواج که برای هرمسلمان پیش می‌آید و در شروع هر کاری این دعا را تکرار کنند و در هر روز مستحب است ۱۰۰ مرتبه صلوات بفرستند و… اینها نشان میدهد آل محمد که شامل حضرت زهرا و ۱۲ امام معصوم است در میان امت اسلام پس از پیامبر از همگان برترند و این فضیلت را دارا هستند که از میان همه انسانها این ۱۳نفر جدا شده‌اند و این امتیاز را پیدا کرده‌اند که در صلوات در ردیف پیامبر قرار گیرند. اگر شخص دیگری پس از پیامبر در جانشینی و امامت و ولایت و علم و مرجعیت مطلقه و سایر فضایل مطرح بود، سزاوار بود که در صلوات او به جای آل محمد در ردیف پیامبر قرار گیرد و چون این فضیلت به آل محمد اختصاص یافته پس تنها ایشان پس از پیامبر سزاوار امامت و حائز سایر فضایل هستند.
• جلوگیری از غلو و تقصیر: اختصاص پیدا کردن اهل بیت به این مقام از بین همه عالمیان و دارا بودنِ این جایگاه خاص، مانع از اندیشه تقصیری می‌شود و اینکه خداوند باید بر آنان درود بفرستد و مقام آنان را بالا ببرد نشان از مخلوق بودن آنان است و نشان از آنست که خداوند در وجود آنان دخل و تصرف دارد و آنان تحت ید اراده، قدرت و تفضل خداوند هستند؛ و نیز محوریت و برتری پیامبر بر آل محمد نشان دهنده عدم اعتقاد به نبوت امامان و تفاوت مقام پیامبر و ائمه اطهار است. اینها موارد نیز مانع از اندیشه‌های غالیانه در مورد اهلبیت علیهم‌السلام است.
اشاره‌ای به معاد: از آنجا که در این دنیا همواره اهلبیت مورد ظلم قرار گرفته‌اند و پاداش اهلبیت در این جهان تحقق نیافته لاجرم باید در جهان دیگری پاداش تحقق یابد.
ادامه دارد…
الگوی جامع تجلیل از پیامبر اکرم و اهل بیت مبتنی بر تحلیل دعای عرفه
ثبت دیدگاه