نشست علمی «آشنایی با شیعه‌پژوهی در غرب» با حضور پژوهشگران حوزوی برگزار شد
دومین نشست علمی مرکز تخصصی امام‌شناسی با عنوان «آشنایی با شیعه‌پژوهی در غرب» روز گذشته با حضور جمعی از اساتید، طلاب و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی نقی زیدی به‌عنوان ارائه‌دهنده و حجت‌الاسلام والمسلمین حیدر شیرین به‌عنوان دبیر علمی حضور داشتند.
در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام زیدی با اشاره به شکل‌گیری جریان شیعه‌پژوهی در بستر عمومی مطالعات استشراقی، به روند تدریجی تخصصی‌شدن این حوزه در مراکز آکادمیک غربی پرداخت. وی تأکید کرد که نگاه اولیه مستشرقان عمدتاً متمرکز بر منابع اهل سنت و با انگیزه‌های سیاسی، تبشیری یا استعماری بوده است و تشیع به‌عنوان یک اقلیت مذهبی غالباً با سوءبرداشت‌هایی چون افراط‌گرایی و جریان سیاسی معارض معرفی می‌شد.
با گذشت زمان، برخی از پژوهشگران غربی تلاش کردند تا نگاهی تحلیلی‌تر و عمقی‌تر به تشیع پیدا کنند، اما همچنان پرسش‌هایی درباره میزان دقت، عدالت و صحت این برداشت‌ها وجود دارد. وی به‌ویژه به تحلیل‌های مغرضانه‌ای اشاره کرد که از پیش‌فرض‌های تاریخی یا نگاه‌های سکولار نشأت گرفته‌اند و شناخت حقیقی از هویت و مبانی معرفتی تشیع را دچار تحریف کرده‌اند.
استاد زیدی در ادامه، با معرفی برخی از پژوهشگران برجسته در حوزه شیعه‌پژوهی، همچون نجم حیدر، سجاد رضوی، ماریا مسیلیک و زکریا میرزایی، گفت: «بیش از ۹۰ پژوهشگر در مراکز دانشگاهی غربی مشغول به تحقیق درباره تشیع‌اند که اغلب دارای دکترای تخصصی و سابقه پژوهشی طولانی هستند. این افراد در دانشگاه‌ها و مؤسسات معتبری در آمریکا، اروپا، ژاپن و دیگر کشورها فعالیت دارند.»
وی با برشمردن حوزه‌های اصلی تحقیقاتی این جریان، گفت: «مطالعه تشیع نخستین، باورهای کلامی، فقه و اصول، تاریخ امامت، فلسفه شیعی، مناسک و شعائر دینی، روابط قدرت در تشیع، و مسئله جنسیت و دینداری شیعی در نقاط مختلف جهان، از جمله موضوعات مورد توجه در این پژوهش‌ها هستند.»
در بخش دیگری از سخنان خود، وی به نقد برخی پروژه‌های پرهزینه در مراکز دانشگاهی غربی اشاره کرد که بدون توجه کافی به منابع اصیل شیعی و آثار پژوهشی موجود در ایران و عراق انجام می‌شوند. به‌عنوان نمونه، به پروژه‌ای در دانشگاه لیدن اشاره شد که با حمایت اتحادیه اروپا و بودجه‌ای بالغ بر یک و نیم میلیون یورو، موضوع «قدرت و اتوریته روحانیت در تشیع» را مورد بررسی قرار داده است.
استاد زیدی هشدار داد که غفلت از پژوهش‌های داخلی و نبود ارتباط نظام‌مند میان مراکز علمی غربی و نهادهای علمی شیعی، ممکن است به انتقال مرجعیت علمی در حوزه تشیع به مراکز سکولار غربی منجر شود. او این مسأله را تهدیدی راهبردی برای هویت و اصالت معارف شیعی دانست و بر لزوم تولید محتوا با ادبیات و استانداردهای بین‌المللی تأکید کرد.
وی در پایان، برخی از شبهات رایج در حوزه مطالعات شیعه در غرب را نیز مطرح کرد؛ از جمله مسئله تحریف قرآن، تعداد امامان شیعه، و جایگاه نواب اربعه. زیدی با اشاره به تلاش‌هایی که برای پاسخ به این شبهات در داخل کشور انجام شده، خواستار تقویت پل ارتباطی میان پژوهش‌های داخلی و فضای علمی جهانی شد.
جستاری در روش شيعه‌پژوهی غرب با تمرکز بر امامت امام علی عليه‌السلام
ثبت دیدگاه