به همت پژوهشکده امامت هفدهمین نشست ماه امامت با موضوع «تاریخ امامت؛ چیستی و مسئله شناسی» برگزار ‌گردید.

با همت پژوهشکده امامت بنیاد بین المللی امامت با مشارکت انجمن علمی امامت حوزه علمیه و کمیته مرکزی کرسی‌های آزاد اندیشی حوزه‌های علمی هفدهمین نشست علمی با عنوان «تاریخ امامت؛چیستی و مسئله شناسی» را با حضور جمعی از امامت پژوهان بنیاد بین المللی امامت برگزار ‌کرد.

دبیر نشست علمی حجت الاسلام والمسلمین محمد فراهانی پژوهشگر گروه تاریخ امامت پژوهشکده امامت پس از معرفی مهمانان نشست به بیان و شرح موضوع تاریخ امامت؛ چیستی و مساله شناسی پرداخنتد و افزودند: تاریخ امامت یک عنوان رویکرد علمی با چهار نظریه است که می‌تواند نگاهی نو نسبت به مسئله امامت ایجاد و آثار علمی متنوعی را در تبیین جایگاه امامت و در حیطه مسائل دینی اعم از فردی و اجتماعی کند.

اشتباه و غفلت در آثار تاریخ امامت

وی از اشتباه ، غفلتی و خلاء مطالعاتی که در این موضوع رخ داده چنین گفتند: اما به سبب عدم توجه کافی مورد غلفت قرار گرفته و بعضا با دیگر رشته‌های علمی مانند تاریخ یا کلام اشتباه گرفته می‌شود که موجب گردیده این عرصه به صورت مستقل دنبال نشود.

خلا مطالعات در این زمینه سبب شده امروز در مسائل مختلف فقهی و فرهنگی و هویتی و تاریخی تشیع و در رشته‌های علمی کلامی و تاریخی چالش‌های متعددی شکل بگیرد.

همچنین آثار علمی موجود پیرامون تاریخ امامت هنوز نتوانسته‌اند چهارچوب علمی و نظری کاملی از تاریخ امامت عرضه نمایند.

به همین جهت در پیش نشست علمی به چیستی، تعریف و مسئله شناسی تاریخ امامت پرداخته می‌شود و فتح بابی برای دیگر گفت‌وگوهای علمی پیرامون تاریخ امامت خواهد بود.

پیرامون چیستی و مسئله شناسی تاریخ امامت

دکتر سید ضیاء‌الدین میرمحمدی، عضو هیئت علمی داشگاه معارف اسلامی در این نشست علمی سخنان خود را در دو بخش پیرامون چیستی و مساله شناسی تاریخ امامت بیان کردند.

عضو هیات علمی دانشگاه معارف تاریخ امامت را از منظر فلسفه علم مورد بحث و بررسی قرار دادند و عنوان کردند که تاریخ امامت قابل مواجهه رشته‌ای مختلفی است که می‌توان آن را از منظر فلسفی یا جامعه شناختی یا روانشناختی و دیگر رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی مورد مطالعه قرار داد.

تنوع مطالعاتی تاریخ امامت

ایشان در بخشی از سخنان خود درباره متنوع بودن مطالعات تاریخ امامت چنین گفتند: تنوع های مطالعاتی نسبت به تاریخ امامت سبب می‌شود تاریخ امامت بتواند ذیل علوم انسانی و اجتماعی قرار بگیرد.

این تنوع رویکردهای مطالعاتی نیز نشان می‌دهد که تاریخ امامت باید به عنوان یک رویکرد علمی چندرشته‌ای، میان رشته و فرا رشته‌ای مورد مطالعه و بحث قرار بگیرد.

تعاریف تاریخ امامت

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی بخش اول سخنان خود را ارائه نموده و ناظر به مباحث ایراد شده توسط دکتر میرمحمدی، به تعریف تاریخ امامت پرداخت.

ریاست بنیاد بین المللی امامت در ابتدا ضمن ذکر تعاریفی از تاریخ به بیان دیدگاه‌های قدیم و جدید درباره تاریخ پرداخته و ابراز داشت که تاریخ در یک نگاه به سلسله اسباب و عوامل تاریخی می‌پردازند اما در نگاه‌های جدیدتر تاریخ فراتر از اسباب و عوامل بوده و روابط پیچیده میان آن ها نیز مورد توجه جدی قرار می‌گیرد.

نگاه جریان‌های علوم اجتماعی نسبت به تاریخ

در ادامه ایشان پس از توضیح سیر نگاه‌های جریان‌های علوم اجتماعی غرب مانند پوزیتیویسم به تاریخ و دو مکتب مهم تاریخ نگاری رانکه و آنال که تاریخ را چگونه روایت می‌کنند، بیان داشت که براساس مکتب آنال که تاریخ را در روابط پیچیده اسباب و عوامل مختلف می‌بیند، تاریخ مختلف با ابزارهای مطالعه تاریخ گوناگونی ایجاد می‌شود.

تاریخ امامت تاریخ اندیشه امامت

برهمین اساس مدیرعامل موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام دکتر سبحانی با توضیح اینکه تاریخ علاوه بر وقایع عینی، وقایع ذهنی را نیز شرح می‌دهد افزودند: بدین معنا که یک ایده یا اندیشه یا مکتب فکری شکل تاریخی پیدا می‌کند- ، بیان نمود که تاریخ امامت نیز در زمره تاریخ ذهنی قرار می‌گیرد یعنی تاریخ امامت می‌تواند تاریخ اندیشه امامت باشد که یک بازخوانی بیرون از نهاد امامت، توسط اندیشه‌های مختلف نسبت به امر امامت است یا تاریخ امامت می‌تواند تاریخ فرهنگ امامت باشد که ساخت باورها و فرهنگ‌های میان انسان بر اساس امامت باشد که شکل فرهنگی امامت و بازخورد فرهنگی آن را نشان می‌دهد یا تاریخ نهاد امامت باشد که ملاحظه خود امامت به عنوان یک نهاد و بروز عینی این نهاد در جریان تاریخ را نشان دهد.

بنابراین تاریخ امامت تاریخ شکل گیری واقعیت امامت در صحنه تاریخ و در مناسبت مختلف حیات انسانی می‌باشد.

روش مطالعه تاریخ امامت

دکتر میرمحمدی در بخش دوم سخنان خود پیرامون روش مطالعه تاریخ امامت به تبیین و مطالعه تاریخی پرداخت و در ادامه انواع مطالعات تاریخی را در دو فاز کلی توصیف و تحلیل تقسیم کردند و نام برده که چگونگی و چرایی ظهور، تطور و واقعیت نهایی رویداد تاریخی نشان داده می‌شود و مسئله‌های تاریخ امامت نیز باید با همین شیوه مطالعه شود.

دکتر میرمحمدی مطالعه تاریخ امامت از منظر علم شناسی تمدنی را یک ضرورت دانست و در نسبت با همین مسئله الگوهای مطالعاتی قابل استفاده در این زمینه را برشمرد و از میان آن ها به توضیح دو الگوی مؤلفه‌ای و پارادایمی پرداخت.

در انتها دکتر میرمحمدی پس از تاکید بر تنوع رویکردها و الگو های مطالعاتی تمدنی در تاریخ این فرضیه را مطرح نمود که تاریخ امامت می‌تواند با حکمت عملی و انسان کنش شناسی تمدنی گره بخورد چرا که اساسا علوم انسانی و اجتماعی باید به این مقوله ختم شوند.

نشان دادن ماهیت و نهاد امامت

حجت الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی، رئیس بنیاد بین المللی امامت نیز در انتهای این نشست علمی، ضمن جمع بندی مطالب، بیان داشت که الگوهای مطالعاتی مطرح شده‌ی دکتر میرمحمدی تنها ناظر به جنبه دانشی تاریخ امامت است و نسبت به مسائل درونی تاریخ امامت مانند نهاد امامت الگوی مطالعاتی مناسب با آن ها شکل بگیرد و این الگو باید به گونه‌ای باشد که بتواند ماهیت و نهاد امامت را به همان نحوی که هست نشان دهد.

چیستی عمود نور

چیستی عزاداری برای امام حسین(علیه السلام)