چکیده مقاله«پژوهشی درباره گزارشهای زندان امام کاظم علیه‌السلام؛ سجن، حبس یا حصر؟»
یکی از مسائل مهم در زندگی امام کاظم(ع)، محدودیتهای سیاسی و اجتماعی متعددی است که حضرت در سالهای پایانی عمر خویش متحمل شده‌اند.
اینکه ماهیت این محدودیت‌ها چگونه بوده و سختگیری بر حضرت به چه میزان بوده است، برای برخی پژوهشگران ابهام‌هایی ایجاد کرده، به گونه‌ای که برخی منکر زندانی بودن حضرت شده‌اند و محدودیتهای حضرت را تنها در حد حصر خانگی دانسته‌اند.
پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، به بررسی گزارشهای تاریخی مربوط به ماهیت و چگونگی این محدودیت‌ها می‌پردازد.
دستاورد این پژوهش ما را به این نتیجه رهنمون می‌سازد که محدودیتهای اعمال شده، در مواردی بنا بر تصریح نقل‌های تاریخی، زندان (سجن) بوده و در مواردی هم که از لفظ عام حبس استفاده شده، با توجه به قرائن متعدد، معنای زندان اراده شده است.
افزون برآن، در مواردی نیز با شکنجه، توهین و غل و زنجیر همراه بوده، که در گذشته در زندان‌ها متداول بوده است.
مقدمه
امام موسی بن جعفر که از مشهورترین القاب ایشان «کاظم» است در سال ۱۲۸ ق به دنیا آمدند امامت ایشان از سال ۱۳۸ق آغاز شد و آن حضرت در دوره امامت خود با چهار خلیفه عباسی (منصور، مهدی، هادی و هارون) معاصر بود.
آن حضرت همواره از جانب دستگاه خلافت مورد آزار و اذیت واقع می‌شدند.
براساس گزارشهای تاریخی، بخش مهمی از سالهای پایانی عمر مبارک امام کاظم به صورت طبیعی و در شهر مدینه و در منزل شخصی ایشان نبوده است .
برخی از خلفای عباسی معاصر حضرت از جمله مهدی عباسی و هارون عباسی، زندگی آزادانه را از امام کاظم سلب کردند و ایشان را از مدینه احضار یا دستگیر نمودند و در شهرهای بصره و بغداد تحت نظر شدید خود قرار دادند؛
اما درباره اینکه ماهیت این محدودیت ها از نظر تاریخی چه بوده، ممکن است دیدگاههای مختلفی مطرح شود؛ زیرا وجود تعابیر مختلف گزارشهای تاریخی چون «سجن»، «حبس» و نیز «حبس در خانه» که محدودیت مختصر و حصر خانگی تحت اشراف برخی از عوامل حکومت عباسی را به ذهن متبادر میکند سبب شد ماهیت محدودیتهای حضرت در هاله ای از ابهام بماند.
نگارنده تا آنجا که در حد وسع خود جست وجو کرده کتاب یا مقاله ای به این موضوع نپرداخته است.
در این پژوهش در پی آنیم که با بررسی و تحلیل گزارشهای تاریخی روشن کنیم کدام یک از تعابیر «سجن»، «حبس» یا «حصر» درباره سالهای پایانی عمر حضرت که دربند دستگاه جبار خلافت بودند درست است؟
بدین منظور نخست معنای سه واژهٔ «سجن» حبس» و «حصر» را بررسی میکنیم؛ سپس به زمینه های سیاسی و فرهنگی دستگیری امام میپردازیم و در ادامه گزارشهای تاریخی درباره پنج مورد از زندانهای حضرت را تحلیل و بررسی میکنیم.
برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
جُستاری در آسیب شناسی چالش های آغاز امامت امام کاظم علیه السلام
امام کاظم(علیه السلام) چند سال را در زندان بغداد سپری کردند و به چه علت؟
ثبت دیدگاه