امامیه به امامت الاهی اهل بیت (علیهم السلام) باور دارند؛ این عقیده نظری آنان در میان کتابها و مقالات متعددی انعکاس یافته، اما تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است که رفتارهای عملی و باورمندی عینی آنان در عصر حضور را درباره شئون، صفات و دیگر محورهای نظام امامت، در کانون توجه قرار دهد. بر اساس این کاستیها حتی خاورپژوهان یا دگراندیشان مذهبی نیز به این باور رسیدهاند که باورهای شیعه امامیه در دورههای متأخر از عصر حضور شکل گرفته یا تکامل یافته است.
موضوع سلاح امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) در زمان ظهور و کیفیت مقابله با سلاحِ دشمنان، خصوصاً با عنایت به تجهیز دشمنان اسلام به سلاحهای مدرن و مخوف در قرون اخیر، اهمیتی ویژه پیدا کرده و علیرغم پاسخهایی که در قالب کتابها و مقالات متعدد و ... داده شده، همچنان ابهاماتی دارد و از اقناعکنندگی تام برخوردار نیست. این مقاله با نقد بیشتر دیدگاههای موجود در این زمینه، پرسش اساسی فوق را بر اساس تحلیل روایی و با تکیه بر روش تحقیقِ توصیفیتحلیلی، پاسخ میدهد و اثبات میکند که امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) علاوه بر سلاحهایی که به عنوان میراث نبوت و ولایت به همراه خود دارد و نیز علاوه بر بهرهمندی از نصرت الاهی، از سلاحها و تجهیزات قدرتمند و مدرن هم، که همان سلاحهای شیعیان او است و قبل از ظهور برای ایشان آماده شده است، به منظور مقابله با سلاح دشمنان بهره خواهد برد.
از پيامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) رواياتي نقل شده که در آنها از مشابهت حوادث امت اسلام با حوادث امتهاي پيشين سخن گفته شده است. اين روايات شهرت فراواني يافته و گويا علت آن تطبيقهاي گستردهاي است که از صدر اسلام تاکنون بهوسيله امامان معصوم(علیهم السلام)، صحابه و عالمان فريقين در اینباره صورت گرفته است. بهسبب جايگاه موضوع امامت در ميان شيعيان، بیشتر انطباقها در مصادر شيعي بر محور امامت است.
جامعه امامیه به روزگار امامت امام حسن عسکری(علیه السلام) علیرغم کوتاهی آن نسبت به ایام امامت دیگر امامان با چالشهایی روبهرو بوده است که میتوانستند در مسیر هدایت پیروان امام خللهای جدی ایجاد نمایند. لذا آگاهی از چالشها و چگونگی گذر از آنها شناخت مناسبتری از فعالیتهای امام یازدهم به دست میدهد(مسئله و ضرورت).
شیعه در التزام به مکتب اهل بیت (علیهم السلام) و پیروی از آن از استدلال به کتاب، سنت و عقل بهرة وافری جسته است. از جمله آیاتی که شیعه دربارة امامت بلافصل حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به آن استدلال کرده آیة ولایت است. استدلال شیعه به این آیه بر مقدماتی استوار میباشد، یکی از آن مقدمات نزول آیة یاد شده دربارة آن حضرت است. باید توجه داشت که شأن نزول بعضی از آیات، تأثیر مهمی در فهم آنها دارد به گونهای که بدون توجه به شأن نزول، مقصود از آیه حاصل نخواهد شد. از طرفی، مخالفان اندیشة شیعه دربارة شأن نزول آیة یاد شده شبهاتی ایراد کردهاند. از جمله، گفتهاند که آن راویانی که نزول آیة یاد شده را دربارة امام علی (علیه السلام) نقل کردهاند همه شیعه میباشند و روایت آنان اعتبار ندارد!
آیه مباهله یکی از مهمترین آیات قرآنی است. این آیه که درباره مباهله مسلمانان با مسیحیان نجران است، هم حقانیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) را ثابت و هم رفعت، مقام و علو درجه اهل بیت را بیان مىکند. به همین دلیل علما و مفسران بسیاری از مذاهب مختلف اسلامی درباره این آیه بحث کردهاند. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله آیه مباهله به روش توصیفی ـ تحلیلی از دیدگاه امامیه و اشاعره بررسی شده است.
پس از واقعه کربلا، اندیشه برائت به گونه های مختلفی ظهور پیدا کرد و این مسئله اندک اندک جریان ساز شده و به طور مشخص شهر کوفه، مرکزی برای گسترش اندیشه برائت شد.
نوشتار پیش رو با شیوه توصیفی تحلیلی و روش کتابخانهای به تحلیل اقتباسهای قرآنی حضرت زینب (س) در خطبه شهرشام پرداخت که حاصل آن چنین شد: ایشان با استناد به آیات قرآن، یزید و حامیان او را به سبب انجام فجایع کربلاء؛ گمراه، ستمکار، مستحق خواری دنیا وعذاب اخروی میداند و تاکید میکند که خداوند درکمین آنهاست و این استمهال الهی به نفع آنها نیست؛ چراکه در دنیا رسوا و در آخرت هم به عذاب الهی دچارخواهند شد.
مفسران اهل سنت ، به خصوص فخر رازی ، در مواجهه با ادلة شیعه ذیل آیات ولایت و خلافت ، سعی کردند با روش های گوناگونی در ادلة شیعه مناقشه کرده و ضمن تضعیف این ادله، دیدگاه مورد نظر خود را تقویت کنند.
نگارنده متن تاریخی ابوسعید عبدالملک خرگوشی (متوفی ٤٠٧ قمری) در کتاب شرف المصطفی در مورد ابوطالب بن عبدالمطلب را تحلیل کرده و نتیجه میگیرد که بر اساس این گزارش ، ابوطالب سومین فردی است که پس از حضرت علی و خدیجه علیهما السلام اسلام را پذیرفته است .