نشست علمی گفتمان امامت و تقریب راهبردها و راهکارها برگزار گردید
سخنران نشست علمی حجت الاسلام والمسلمين دكتر محمدتقی سبحانی رئیس بنیاد بین المللی امامت و ناقد نشست علمی حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان استاد تمام دانشگاه ادیان و مذاهب و معاون علمی فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت بودند. در ضمن عهده دار دبیری علمی این جلسه را حجت الاسلام والمسلمين دكتر مرتضى عليزاده نجار پژوهشگر بنیاد بین المللی امامت داشتند.
اهمیت نظریه گفتمان امامت و تقریب
ابتدای این نشست مولف کتاب گفتمان امامت از مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام به خاطر برگزاری این نشست تشکر کردند و به حاضران در جلسه خیرمقدم و خوش آمد گفتند و در ادامه به بررسی تاریخچه، اهمیت و ضرورت نظریه های تقریب پرداختد.
ضرورت تقریب بین مذاهب و همگرایی امت اسلامی
ریاست محترم بنیاد بین المللی امامت در سخنانی، مسئله تقریب بین مذاهب و همگرایی امت اسلامی از مسائل مهم و جدّی جامعه اسلامی دانستند و افزودند: امروزه هیچ کسی شک و تردید ندارد که پرداختن به این موضوع در همه‌ی جوامع اسلامی با هر گرایش و مذهب، یکی از اولویت‌های فرهنگی، فکری و اجتماعی است.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی ادامه داد: حضور دشمنان، گسترش فضای رسانه‌ای و هدف‌گیری جهان اسلام، امروزه وحدت را پیش از پیش هر مساله مهم و ضروری کرده است.
وحدت امت اسلامی در زمینه های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی
وی در بیان ابعاد و اهداف وحدت میان امت اسلامی اظهار داشتند: وحدت دارای ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است که ارتباط میان مسلمین و عرصه مذهبی ـ دینی و فرهنگی است.
مدیرعامل موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام افزود: اختلافات مذهبی از ابعاد مهم وحدت در جهان اسلام است لذا برخلاف نظریه‌های عمومی، اختلافات را باید موضوع گفت‌وگو کرد؛ زیرا از طریق گفت‌وگو می‌توان از دامنه اختلافات و درگیری‌ها در جهان اسلام کاست و زمینه همگرایی مناسب را فراهم کرد.
ریشه اختلافات در جوامع اسلامی
این استاد حوزه و دانشگاه، درباره پیش‌فرض‌های رویکرد خود اظهار داشت: اختلاف میان امت اسلامی از ریشه‌های اساسی نوع نگاه مذاهب به یکدیگر است. دست‌های سیاست، عوامل قدرت جهانی، دشمنی مخالفان، کج‌اندیشی مسلمانان و اقدامات حزبی در ایجاد واگرایی بین مذاهب نقش داشته‌اند. همچنین عنصر اختلافات مذهبی را نمی‌توان نادیده گرفت و باید در پروژه وحد‌ت‌گرایی آن را مورد توجه قرار داد.
سه عنصر مهم و کلیدی
وی با بیان اینکه مسأله اختلافات مذهبی طوری است که نمی‌توان پروژه‌ی امت اسلامی را بیرون از مرزهای اختلافات مذهبی تبیین کرد، ادامه داد: اگر اختلافات مذهبی مورد توجه قرار نگیرد، نقاط اشتراک نیز دچار چالش خواهد شد. در حیطه اجرایی و عملیاتی معتقدیم باید در اختلاف میان مذاهب، سه عنصر مهم و اساسی را مدنظر قرار داد؛ اول تبیین محل اختلاف است. چون هیچ کدام از مذاهب از موانع خود عدول نمی‌کند و اختلاف امر قهری است. دوم اینکه در تبیین مصادیق هم اختلاف وجود دارد و باید مصادیق مشخص و معلوم شود. و سوم، توجیه مدعیات محل اختلاف است. لذا ما دنبال این نیستیم که یک مذهب نشان دهد که حرف ما را بپذیر بلکه به دنبال این هستیم که هر کدام از مذاهب چه باوری دارند و باید دقیقاً باورها معلوم و مشخص شود.
زمینه های اخلاگر در مباحثات تقریبی
دکتر سبحانی با بیان اینکه باید به زمینه‌های اختلاف‌افکن و اخلالگر در عرصه گفت‌وگوهای تقریبی توجه کرد، افزود: اگر به این اصل توجه نشود زمینه گفت‌وگو و ارتباط از بین می‌رود و نبود همدلی اختلاف فکری را فراهم می‌کند.
همچنین با وجود درگیری سیاسی ، هیچ تفاهمی در عالم اسلام رخ نخواهد شد و از طرفی به منطق تعامل، زبان گفت‌وگو و شیوه‌های دیپلماسی فرهنگی در مناسبات میان مذاهب توجه شود؛ چون امروزه ما هیچ قرارداد و پروتکلی برای مباحثه و گفت‌وگو نداریم و تاکنون ارائه هم نشده است.
وی در پایان گفت: برخی پروژه‌ی تقریب را یک اتفاق، رویداد و حادثه می‌دانند در حالی که فرایند تقریب تدریجی و بلندمدت است. به همین دلیل باید ایستگاه‌های تقریبی را در یک فرایند تعریف کنیم و این گفت‌وگوها، جلسات متعددی لازم دارد.
اشکالات بر نظریه پیرامون گفتمان امامت
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان به عنوان ناقد به نقد و بررسی نظریه پیرامون گفتمان امامت پرداختند و گفتند: نظریه گفتمان در کتاب خود گفته است که تقریب یک گزاره دینی و سیاسی نیست. همچنین تقریب استراتژیک است و با اصول بنیادین دین منطبق است. ایشان معتقدند که بهترین روش این است که دنبال گفت‌وگو درباره اختلافات باشیم. این سخن، عبارتِ دیگر مثل معروف است که «جنگ اول به از صلح آخر.»
سلبی و فرد محوری مطرح شدن تقریب در جوامع اسلامی
حجت الاسلام والمسلمین دکتر «مهدی فرمانیان» افزود: متأسفانه رویکرد تقریب امروزه سلبی بیان میشود، در حالی که باید ایجابی و اثباتی باشد. به دلیل اینکه رویکرد اثباتی و ایجابی در برخی کتابهای قدیم بوده است.
وی با بیان اینکه راهبردها و راهکارهای ارائه شده در این کتاب قابلیت اجرایی و عملیاتی شدن در جامعه را ندارد، ادامه داد: معتقدم که باید نقاط قوت و آسیب‌های نظریات وحدت را بررسی کرد و بحث و نقد شود و نباید مانع از بسط و گسترش این نظریات شد.
معاون علمی فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت(ع) در نقد دیدگاه گفتمان اظهار داشت: رویکرد این نظریه کاملا فرد محور است و قابلیت جمع‌محوری را ندارد. به عبارت دیگر این نظریه نمی‌تواند به صورت تشکیلاتی جواب مناسب را نمی‌دهد. به همین دلیل باید رویکردهای دیگر را در کنار آن در نظر گرفت تا به پاسخ و اهداف برسیم.
وی در پایان عنوان کرد: رویکرد و گفتمان دکتر سبحانی می‌تواند برای حوزه‌های علمیه و مراکز و تشکیلات غیردولتی کارگشا، پاسخگو و مفید باشد اما برای حکومت ها و سیاسیون جواب نمی‌دهد.
الگوهای منطقی نظریه تقریب
در انتهای این نشست ریاست محترم بنیاد بین المللی امامت در پاسخ اشکالات حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان چنین گفتند: پاره ای از اشکالات با دیدن متن کتاب مندفع میشود و در نظریه گفتمان امامت کتابهای مثل الغدیر و عبقات‌الانوار داخل این نظریه نخواهد شد، بلکه در این زمینه کتایهای المراجعات، معالم المدرستین و بحث حول الولایه به عنوان الگوی منطقی گفت وگو مطرح کردند .
خلط میان اتحاد امت اسلام و تقریب بین المذاهب
ریاست محترم بنیاد بین المللی امامت از خلط پروژه های میان اتحاد امت اسلام و تقریب پرده برداشتند و افزودند: با این سوء برداشت و خلط به نابودی دو پروژه گام برداشتیم. ایشان در این زمینه به مباحثات و گفت وگوی مطرح شده در قرن چهارم و پنجم هجری اشاره کردند و تشکیل این جلسات را زمینه ساز آشکار شدن حقایق دانستند و بر رعایت اصول ارتباطی – اخلاقی گفت و گوها با دیگر مذاهب جهت روش شدن قضایای عالم اسلام تاکید کردند.
ثبت دیدگاه