آیا «زیارت ناحیه مقدسه» به لحاظ سندی معتبر است؟
پاسخ:
زیارت ناحیه مقدسه از زیارات مطلقه است؛ یعنی در هر زمانی – عاشورا و غیر عاشورا – می توان با آن امام حسین (ع) را زیارت کرد.
این زیارت با سلام بر پیامبران الاهى و اولیاى دین، ائمه اطهار (ع) آغاز می شود سپس، با سلام بر امام حسین (ع) و یاران با وفایش ادامه می یابد. پس از آن، به شرح کامل اوصاف و سیره امام حسین (ع) پیش از قیام، دلدادگی حضرت مهدی (ع) به او، زمینه‌هاى قیام حضرت، توصیف صحنه کربلا، شرح شهادت و مصایب آن حضرت و عزادار شدن تمام عالم و موجودات زمینى و آسمانى مى‌پردازد. در پایان، با توسل به ساحت قدس ائمه اطهار و دعا در پیشگاه خداوند متعال، پایان مى‌پذیرد.
زیارت ناحیه مقدسه معروف، داراى سند صحیح و معتبر است که از امام زمان (ع) به صورت “توقیع” به یکى از نایبان خاص آن حضرت صادر شده است و از طریق راویان احادیث اهل بیت (ع)، به شیخ مفید و سید مرتضی، سپس به ابن المشهدى و از او به سیدبن طاووس، علامه مجلسى و دیگران رسیده است.
این زیارت که در آن امام مهدی (عج) جد شهید خود امام حسین (ع) را زیارت کرده‌اند، از لحاظ محتوا و متن نیز موافق اعتقادات شیعه و هماهنگ و هم‌سو با سایر زیارات است.
برخی از سخنان گهربار حضرت ولی عصر (عج) به صورت توقیع (نامه) از ایشان صادر شده است که به توقیعات آن بزرگوار معروف هستند که به برخی از نواب خود یا برخی از بزرگان دیگر مرقوم فرموده اند. برخی از این توقیعات زیارات و دعاهایی بوده است که از ناحیه آن بزرگوار به دست مردم رسیده است که زیارت آل یاسین یا دعای افتتاح از این جمله اند.
یکی از این توقیعات به “زیارت ناحیه مقدسه” مشهور شده است.
زیارت ناحیه مقدسه از زیارات مطلقه است؛ یعنی در هر زمانی – عاشورا و غیر عاشورا – می توان با آن امام حسین (ع) را زیارت کرد.
این زیارت با سلام بر پیامبران الاهى و اولیاى دین، ائمه اطهار (ع) آغاز می شود سپس، با سلام بر امام حسین (ع) و یاران با وفایش ادامه می یابد. پس از آن، به شرح کامل اوصاف و سیره امام حسین (ع) پیش از قیام، دلدادگی حضرت مهدی (ع) به او، زمینه‌هاى قیام حضرت، توصیف صحنه کربلا، شرح شهادت و مصایب آن حضرت و عزادار شدن تمام عالم و موجودات زمینى و آسمانى مى‌پردازد. در پایان، با توسل به ساحت قدس ائمه اطهار و دعا در پیشگاه خداوند متعال، پایان مى‌پذیرد.
سید بن طاووس این زیارت را در مصباح الزائر ذکر کرده است. سید بن طاووس از اندیشمندان بزرگ شیعه است و آثار او به ویژه در موضوع ادعیه و زیارات در بین علمای شیعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پیش از او نیز این زیارت را ابن المشهدی در کتاب “المزار الکبیر“[۱] خود آورده است. سید رضی الدین علی بن طاووس در “مصباح الزائر” و سید عبد الکریم ابن طاووس در کتاب “فرحه الغری” بسیاری از زیارات را از ابن المشهدی نقل کرده اند.
این کتاب از مدارک و منابع بحارالانوار علامه مجلسی است و به نام های المزار، المزار الکبیر، المزار القدیم و مزار ابن المشهدی معروف شده است. علامه مجلسی درباره این کتاب می گوید: “کتاب بزرگی در زیارات است و از کیفیت اسنادش فهمیده می شود که کتاب معتبری است“.
خود ابن المشهدی در مقدمه کتاب المزار آورده است: “من در این کتاب زیارات مشاهد مختلف و … را از راویان ثقه روایت کرده ام…”.[۲]
محدث نوری می نویسد: “از مقدمه کتاب او دانسته می شود که همه زیاراتی که در این کتاب ذکر کرده است مأثوره است هر چند در برخی موارد زیارات را مستند به ائمه (ع) نکرده است“.[۳]
محمد بن جعفر بن علی بن جعفر المشهدی معروف به ابن المشهدی از فقها و محدثین مورد اعتماد شیعه در قرن ششم هجری قمری است. بزرگانی چون علامه مجلسی، محدث نوری، شیخ عباس قمی[۴]، شیخ حر عاملی[۵]، شهید اول[۶]، سید محسن امین[۷] و آقا بزرگ تهرانی[۸] او را توثیق کرده‌اند.
این زیارت را شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان نیاورده است؛ زیرا بنا نداشته است همه زیارات را در این کتاب ذکر کند، ولی در کتاب نفس المهموم خود قسمتی از آن را آورده است و همان گونه که گفته شد وی ابن المشهدی را ثقه و مورد اعتماد دانسته و او را مدح کرده است.
نتیجه نهایی این که زیارت ناحیه مقدسه معروف که در آن امام زمان (ع) جد بزرگوار و شهید خود امام حسین (ع) را زیارت کرده اند از جهت سند و متن مورد تایید علمای شیعه است.
پی نوشتها
[۱]. ابن مشهدی، المزار، ص ۴۹۶٫
[۲]. المزار، ص ۲۷٫
[۳]. نوری، حسین، خاتمه المستدرک، ج ۱، ص ۳۶۰، چاپ اول، مؤسسه آل البیت، قم، ۱۴۱۵ه.ق.
[۴]. قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج ۱، ص ۴۰۹، مکتبه الصدر، تهران، بی تا.
[۵]. المزار، مقدمه، ص ۶٫
[۶]. همان.
[۷]. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۹ ، ص ۲۰۲، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۳ه.ق.
[۸]. تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج ۲۰، ص ۳۲۴، چاپ دوم، دار الاضواء، بیروت، بی تا.
ثبت دیدگاه