پرسش:
معنای «شمس الشموس» چیست؟ و آیا استفاده از این لقب برای امام رضا(علیه السلام) و یا دیگر امامان، مستند به روایت می‌باشد؟
پاسخ:
معادل اصطلاح «شمس الشموس» در فارسی، «خورشید خورشیدها» است.
و به عبارتی، مراد آن است که اگر هزاران خورشید گرد هم آیند، فردی که این لقب برای او در نظر گرفته شده،
مانند خورشیدِ برتری بر تمام این خورشیدها درخشیده و نور آنها را تحت الشعاع خود قرار خواهد داد.
با جست‌وجویی که در منابع روایی صورت گرفت، این لقب برای امام رضا(علیه السلام) در حدیث یا روایتی از معصوم نقل نشده است.
بلکه تنها در خطبه‌ای که کتاب مصباح کفعمی در قرن دهم آن‌را از بعضی علما نقل کرده، این تعبیر و توصیف برای حضرتشان به کار رفته است.
قسمتی از آن خطبه چنین است:
«اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى الْإِمَامِ الْمَعْصُومِ وَ السَّیِّدِ الْمَظْلُومِ وَ الشَّهِیدِ الْمَسْمُومِ وَ الْبَدْرِ بَیْنَ النُّجُومِ شَمْسِ الشَّمُوسِ وَ أُنْسِ النُّفُوسِ الْمَدْفُونِ بِأَرْضِ طُوسَ الرِّضَا الْمُرْتَضَى وَ السَّیْفِ الْمُنْتَضَى الْعَادِلِ فِی الْقَضَاءِ الْإِمَامِ أَبِی الْحَسَنِ الثَّانِی عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا».[۱]
آنچه امروزه مشهور است، آن است که این لقب را برای توصیف امام رضا(علیه السلام) به کار می‌برند، اما
این لقب در بحار الانوار در «باب زیارة الإمام المستتر عن الأبصار الحاضر فی قلوب الأخیار المنتظر فی اللیل و النهار الحجة بن الحسن»، در زیارتی برای توصیف امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) نیز به کار رفته است: «… السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا شَمْسَ الشُّمُوسِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا مَهْدِیَّ الْأَرْضِ وَ مُبِیِّنَ عَیْنِ الْفَرْضِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلَایَ یَا صَاحِبَ الزَّمَان…».[۲]
منابع:
۱-کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص ۷۱۹، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
۲-مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۹۹، ص ۸۵، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
گزارشی اجمالی از کتاب «الحیاه السیاسیه للإمام الرضا علیه السلام»
ثبت دیدگاه