تَفضیلُ أمیرالمؤمنین(علیه السلام) کتابی به زبان عربی اثر مرحوم شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ق) است. موضوع کتاب درباره فضایل حضرت علی(علیه السلام) و اثبات برتری آن حضرت است. شیخ مفید در این اثر با استناد به احادیث شیعه و سنی، فضائل امام علی(علیه السلام) بر همه پیامبران جز پیامبر اسلام را به اثبات رسانده است. این اثر به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.
برای این کتاب نام‌های دیگری نیز گفته شده است؛ از جمله:
تفضیلُ علی(علیه السلام) عَلی الاُمّة
تفضیلُ علی(علیه السلام) عَلی سائرِ الاُمة
تفضیلُ أمیرالمؤمنین(علیه السلام) علی سائر الأئمّة
و …[۱]
مسأله برتری امیر المؤمنین علی(علیه السلام) از مسائلی است که از قدیم میان متکلمان مسلمان مورد بحث بوده است. غیر از شیعیان گروههای دیگری از مسلمانان نیز قائل به مسأله تفضیل هستند اما در دایره شمول آن اختلاف نظر دارند. همان طور که ابن ابی الحدید در مقدمه شرح نهج البلاغه بیان داشته، میان گروههای معتزله در این مسأله اختلاف‌نظر است[۲]
کتاب‌های فراوانی به وسیله علما و دانشمندان اسلامی در خصوص تفضیل امام امیرالمومنین علیه السلام نگاشته شده مانند:
«التفضیل» نوشته ابوطالب عبیدالله بن احمد بن یعقوب بن نصر أنباری
«التفضیل» نوشته فارس بن حاتم بن ماهویه قزوینی
«تفضیل أمیر المؤمنین(علیه السلام)» نوشته ابوالفتح کراجکی
«تفضیل علی(علیه السلام) علی أولی‌العزم من الرسل» نوشته سید هاشم بحرانی
«تفضیل أمیرالمؤمنین(علیه السلام) علی غیر النبی(صلی الله علیه و آله)» نوشته سید محمد بن سید دلدار علی نقوی
«تفضیل أمیرالمؤمنین(علیه السلام) علی مَن عدا خاتم النبیین(صلی الله علیه و آله)» نوشته علامه مجلسی[۳]
مؤلف در این کتاب با عباراتی ساده و روان به بررسی فضائل امیر مؤمنان پرداخته و کوشیده است با روش‌های متعدد به استدلال بپردازد[۴]
شیخ مفید در این کتاب در هشت فصل، فضیلت و برتری علی بن ابیطالب(علیه السلام) را بر تمام بشر، غیر از خاتم الأنبیاء حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) به اثبات رسانده است[۵]
عناوین کتاب
ترجمه کتاب تفضیل امیرالمؤمنین(علیه السلام)
شیخ مفید در این کتاب به این مباحث اشاره دارد:
حدیث طیر مشوی
استدلال به مقام حضرت علی(علیه السلام) در آخرت بر مقام آن حضرت در دنیا
استدلال به روایات شیعه
استدلال به روایات اهل تسنن
استدلال به جهاد آن حضرت بر مقام او
نظریات گروههای مختلف شیعه درباره مقام و منزلت امیر مؤمنان حضرت علی(علیه السلام)
استدلال به آیه مباهله بر فضیلت علی(علیه السلام) بر همه انسان‌ها به غیر از حضرت رسول خدا(صلی الله علیه و آله)
استدلال به سخن حضرت رسول خدا که فرموده است:ای علی! دوستی با تو دوستی با من و دشمنی با تو دشمنی با من و جنگ با تو جنگ با من است[۶]
این کتاب در سال ۱۴۱۴ق در بیروت توسط دارالمفید و در قم به همت کنگره شیخ مفید چاپ شده است و با عنوان «اثبات برتری حضرت امیر مؤمنان علی بن ابیطالب علیه‌السلام» توسط علی‌رضا بهاردوست و محمدحسین شمسائی به فارسی ترجمه شده است.
پانویس
- مفید، تفضیل امیرالمومنین علیه السلام، ۱۴۱۴ق، ص۷ و ۸.
- مفید، اثبات برتری حضرت امیرمؤمنان علیه السلام، ۱۳۷۹ش، ص ۱۳
- مفید، تفضیل امیرالمؤمنین علیه السلام، ۱۴۱۴ق، ص۴ – ۷
- حسینی جلالی، نگاهی به رساله تفضیل امیرالمؤمنین(علیه السلام) از شیخ مفید، ۱۳۸۰ش
- تفضیل امیرالمؤمنین علیه السلام، کتابخانه دیجیتال نور.
- مفید، تفضیل امیرالمؤمنین علیه السلام، ۱۴۱۴ق، فهرست کتاب
ثبت دیدگاه