در چهارمین نشست احیاگران فرهنگ امامت آیت الله نجم‌الدین مروجی‌طبسی به موضوع روش شناسی مرحوم سلطان الواعظین در کتاب های شب های پیشاور،

حجت الاسلام جواد ابوالقاسمی به جایگاه مناظره در اسلام با عنوان تاکید بر گفتگوی حکیمانه و

حجت الاسلام سیدحسن سبزواری نیز به موضوع شخصیت شناسی مرحوم سلطان الواعظین و معرفی آثار

در سالن اجتماعات بنیاد بین‌المللی امامت پرداختند.

دعوت و مناظره اساس هدایت

در ابتدای این نشست علمی حجت الاسلام جواد ابوالقاسمی با استناد به آیه

(ٱدعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلحِكمَةِ وَٱلمَوعِظَةِ ٱلحَسَنَةِ وَجَدِلهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعلَمُ بِٱلمُهتَدِينَ)

به بررسی جایگاه و اهمیت مناظره در اسلام از نظر آیات و روایات و گزاره ‌های تاریخی پرداختند و اساس هدایت را دعوت و جدال که

این دو مکمل را یکدیگر در هدایتگری دانست.

اهمیت و جایگاه مناظره در اسلام

حجت الاسلام جواد ابوالقاسمی با اشاره به آیات

(قَالُوا يَا نُوحُ قَدْ جَادَلْتَنَا فَأَكْثَرْتَ جِدَالَنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ)

(أَلَم تَرَ إِلَى ٱلَّذِي حَاجَّ إِبرَهِـمَ فِي رَبِّهِۦٓ أَن ءَاتَىهُ ٱللَّهُ ٱلمُلكَ)

که درباره حضرت نوح و ابراهیم است به ذکر این نکته مهم پرداخت که اگر پیامبری هم دعوت داشت و هم مناظره  می‌‌کرد؛

نشان دهنده این است که علاوه بر مقام نبوت بر مقام امامت هم نائل آمده است ولی اگر صاحب مناظره و جدال نبود به

مقام امامت نرسیده و برای اثبات این مطلب به روایت امام رضا علیه السلام که

می فرمایند: و لا یصلح للإمامة إلاّ من حاجّ الامم بالبراهین للإمامة استناد می‌کنند که جایگاه و اهمیت مناظره در اسلام را نشان می‌دهد.

وی به عبارت «أول من سن دعوة المبتدعة بالمجادلة إلى الحق علي بن أبي طالب وقد ناظرته الملاحدة في مناقضات القرآن»

غزالی در احیاء العلوم اشاره نمود و اظهار داشت: اولین شخصی که در اسلام با بدعتگران مناظره کرد، امیرالمؤمنین علی علیه السلام و

بعد از ایشان حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام علیها در خطبه فدکیه بودند و

امام حسین علیه السلام نیز در روز عاشورا و قبل از ایشان مسلم بن عقیل مناظراتی داشتند.

حجت الاسلام جواد ابوالقاسمی افزود: با توجه به گزاره‌های تاریخی امام سجاد علیه السلام نخستین امامی است که

در فن مناظره شاگردان خصوصی و خاص داشتند؛ حمران بن أعیَن؛ قیس بن ماصر؛ مؤمن الطاق؛ هشام بن حَکَم؛ زُراره بن أعیَن از جمله اصحاب خاص ائمه

(علیهم السلام) در فن مناظره و دفع شبهات بودند

که مایه آرامش شیعه می شدند و تاب آوری شیعه را بالا می بردند؛ چرا که حضرات معصومین علیهم السلام مدل مناظره را

به گونه‌ای طراحی می نمودند که لزره بر دل شیعه نیافتد.

حجت السلام والمسلمین سبزواری معاونت فرهنگی بنیاد بین المللی امامت نیز با تکیه بر حدیث امام حسن عسکری علیه السلام

(فَضْلُ كَافِلِ يَتِيمِ آلِ مُحَمَّدٍ ، اَلْمُنْقَطِعِ عَنْ مَوَالِيهِ اَلنَّاشِبِ فِي تِيهِ اَلْجَهْلِ يُخْرِجُهُ مِنْ جَهْلِهِ، وَ يُوضِحُ لَهُ مَا اِشْتَبَهَ عَلَيْهِ عَلَى [فَضْلِ] كَافِلِ يَتِيمٍ يُطْعِمُهُ وَ يَسْقِيهِ كَفَضْلِ اَلشَّمْسِ عَلَى اَلسُّهَا)

یادآور شد: طبق این حدیث، مهمترین و عالی ترین وظایف عالمان هدایتگری و کفالت ایتام آل محمد است که

از حجت الهی دور افتادند؛ این کفالت معنوی برتر و افضل از کفالت ظاهری است.

حجت السلام والمسلمین سبزواری به شخصیت شناسی سلطان الواعظین و معرفی آثار از موضوع سخنان ایشان پرداخت و

افزود: مرحوم سلطان الواعظین آثار متعدد چاپ شده و منتشر نشده ای چون؛

گروه رستگاران، صد مقاله سلطانی، عقاید سلطانی، فضایح الصوفیه، سرادقات سلطانی، مجموعه سلطانی، توحید سلطانی، معراجیه، اثبات الحجه، راهنمای اهل توحید، المآل البینه، راه سعادت، حکمت الهی و شبهای پیشاور است که

بارها در ایران، پاکستان، هند و سایر کشور ها به چاپ رسیده و به زبان عربی هم چاپ شده؛

از سلطان الواعظین مقالاتی در مجلاتی مانند پرچم اسلام، معارف جعفری و .. به چاپ رسیده است.

بخش پایانی سخنان مدیر موکب اول راجع به شخصیت خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اخلاقی سلطان الواعظین و

نقاط ممتاز و شاخص شخصیتی ایشان در جوامع شیعی به عنوان الگوی تبلیغی و مدافع حریم ولایت و امامت در مقابل شبهات و تهاجمات علیه شیعه بود؛

چرا که سلطان الواعظین را می توان از بهترین مناظره کنندگان در مذهب تشیع و ازجمله نمونه بارز احیاگر فرهنگ امامت و ولایت مطرح و عنوان کرد.

آیت الله نجم‌الدین مروجی‌طبسی نیز در ابتدای سخنان خود از برگزاری چنین نشستهایی تقدیر و تشکر نمود و

این کار را ارزشمند و قابل ستایش توصیف و از برگزارکنندگان خواست که در این زمینه فهرستی از امامت پژوهان صدر اسلام تا دوران معاصر را که

در زمینه دفاع از امامت قلم فرسایی نمودند را تهیه کنند.

وی ضمن گلایه از نویسندگان دائرة المعارف با بیان این که درباره ابن تیمیه ۲۱ صفحه نوشته شده است اما پیرامون علامه حلی ^(ره) یک و نیم صفحه به نگارش در آمده است؛ این موضوع را مایه تاسف، شرمساری و خجالت دانست.

مهمترین ویژگی شاگردان برجسته اهل بیت علیهم السلام

این محقق و پژوهشگر برجسته حوزه به بررسی شخصیتهای مانند ابن عباس، علی بن مهزیار اهوازی، علامه حلی، شیخ عبدالکریم زنجانی، علامه شرف الدین، علامه امینی، علامه سیدجعفر مرتضی ، علامه بلاغی و سلطان الواعظین در فن مناظره پرداخت و

سختی هایی که این شخصیتها در این راه متحمل شدند را مورد توجه قرار داد و مهمترین ویژگی این شخصیتهای علمی را سعه صدر بالا، تحمل آزار و اذیت و

ادب کریمانه در مقابل مخالفین برشمرد.

آیت الله نجم الدین طبسی در بخشی پایانی سخنان خود به شخصیت علمی و اخلاقی و روش شناسی مرحوم سلطان الواعظین در کتاب های شب های پیشاور پرداخت و به روش شناسی مرحوم سلطان الواعظین در کتاب شبهای پیشاور اشاره نمود.

سلطان الواعظین شیرازی،الگوی تبلیغ

شب های پیشاور ؛ در دفاع از حریم تشیع