نوبختی‌ها از متکلّمان برجسته و تأثیرگذار شیعی در عصر خود بوده‌اند و آثار فاخری از خویش در موضوعات مختلف به جا گذاشته‌اند.
۱٫بخش مهمّی از این آثار هم دحوزر ۀ امامت بوده که متأسفانه به ما نرسیده و تنها برخی از قطعه‌های آن‌ها در میان کتاب‌های عالمان شیعی نقل شده است؛ مانند نقل بخشی از التنبیه ابوسهل اسماعیل بن نوبخت در کتاب کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق.
۲٫در میان این بخش‌ها نیز تعریف امامت وجود ندارد؛ ولی با توجه به اینکه شخصیت‌های بزرگی مانند شیخ مفید رحمه‌الله در نوشته‌های خویش به آثار نوبختیان نظر داشته‌اند، معمولاً دیدگاههای متفرّد آن‌ها در مسائل مختلف ازجمله امامت را متذکر شده‌اند.
۳٫با این‌حال، شیخ مفید مطلبی از ایشان در تعریف امامت را یاد نکرده است. از طرفی در برخی از سخنان آن‌ها موضوعاتی چون وجوب و لزوم امامت از نظر عقل، منصوص بودن، مفترض الطاعه بودن امام و… وجود دارد
که نشانگر این است که آن‌ها در تعریف امامت با نگاه عام حاکم بر اندیشۀ شیعه در آن زمان اختلاف نداشته‌اند. تنها اختلاف آن‌ها در برخی از ویژگی‌های امام، مانند امکان معجزه، ارتباط با فرشتگان، استحقاقی یا تفضّلی بودن امامت و… بوده است.
۴٫کتاب الیاقوت که در انتساب آن به ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت شک و تردید است، از آنجا که گویا مربوط به بعد از نیمۀ دوم قرن پنجم است، لذا در اینجا مورد بررسی قرار نگرفته است. علاوه بر آنکه صاحب الیاقوت هم تعریف خاصی از امامت، متفاوت با آنچه در بیان اول مرحوم مفید در تعریف امامت خواهد آمد، ذکر نمی‌کند.
۱- الذخیره فی علم الکلام، تحقیق: سیّد احمد حسینی، قم، مؤسسه النشر الإسلامی، ۱۴۱۱ ق.
۲- سیوری حلی، جمال الدین مقداد (فاضل مقداد)، إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، تحقیق: سیّد مهدی رجائی، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی ره، ۱۴۰۵ ق.
۳- صاحب بن عبّاد، المحیط فی اللغه، بیروت، عالم الکتاب، ۱۴۱۴ ق.
۴- طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۶ ق.
ثبت دیدگاه