حضرت خدیحه سلام الله علیها اولین همسر رسول گرامی اسلام و اولین زن مومن به رسول الله است. پیرامون زندگی این بانوی بزرگوار سخن فراوان است از اینکه القاب ایشان پیش از اسلام چه بوده و یا ازدواج ایشان با پیامبر در چه سنی بوده است و یا پیش از رسول خدا آیا ازدواج های دیگری داشته یا دوشیزه بوده است. اما آنچه که سخن این نوشتار است منزلت حضرت خدیجه در آیات و روایات است.
سنت و سیره قرآن معرفی افراد با اوصاف و ویژگی های آنها است نه با نام آنها تا نشان از امکان الگوبرداری مؤمنان از آن افراد باشد. از جمله این افراد حضرت خدیجه سلام الله علیها است. حضرت خدیجه از اولین افراد مؤمن به رسول خدا بود که ایمان واقعی آورده بود. حضرت امیر در نهج البلاغة با توصیف منزلت حضرت خدیجه می فرماید در آن روز جز خانه رسول الله و حضرت خدیجه خانه ای در اسلام نبود که من سومی آنها بودم.
(نهج البلاغة، خطبه ۱۹۲« قاصعة»، ص۳۰۱)
ایشان بیش از یک دهه از عمر پایانی خود را در محضر وحی بود و سخنان رسول خدا را از دو لب مبارک ایشان دریافت می کرد. به گفته مفسران، آیاتی از قرآن در شأن و منزلت حضرت خدیجه نازل شده است. به عنوان نمونه آیه ۸ سوره ضحی است «وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغْنى» که نقل شده خداوند به واسطه حضرت خدیجه رسول خدا را از فقر نجات داد و ایشان را بی نیاز کرد.
(تفسیر فرات کوفی، ص۵۶۹)
مدال دیگری که قرآن به حضرت خدیجه داده است مدال ام المؤمنینی است.«احزاب،۶: وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ» این منصب هرچند در خود یک ویژگی فقهی دارد که همسران رسول خدا مانند مادر بوده و بعد از رسول خدا کسی حق ازدواج با آنها را ندارد ولی برای برخی از زنان اضافه بر موضوع فقهی، شرافت و منزلت ایمانی را در بر دارد. چراکه مادر مؤمنان خود مؤمنی راستین است و از جایکاه رفیعی برخوردار است. به یقین آن دسته از همسران پیامبر که بانی و باعث کشته شدن فرزندان خویش شدند نمی توانند خود شرافتی از این ام المؤمنین داشته باشند ولی حضرت خدیجه به حکم روایات متعدد از درجه بالای ایمان برخوردار است.
دیگر آیه ای که با حضرت خدیجه مرتبط است آیه ۷۴ سوره فرقان است. «هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماما» در روایت بیان شده که رسول خدا از جبرئیل پرسید مقصود از همسران که مایه نورچشم من هستند کدامند؟ جبرئیل عرض کرد حضرت خدیجه. (تفسیر فرات کوفی، ص۲۹۴)در دیگر روایات پیامبر و اهل بیت نیز فراوان در فضیلت این بانوی نمونه سخن وجود دارد. از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که « فُضِّلَت خدیجة علی نساء امتی کما فُضِّلَت مریم علی نساء عالمها» حضرت خدیجه بر همه زنان امت من برتر است چنانکه مریم بر زنان امت خود برتر و والاتر گردیده است. این سخن نشان از عظمت حضرت خدیجه و مصداقی دیگر برای آیه ۴۲ سوره آل عمران است.
«وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفاكِ عَلى نِساءِ الْعالَمين» طبق این آیه حضرت مریم به مرتبه عصمت نائل آمده و برترین زن عصر خود محسوب شده است. حضرت خدیجه به استناد سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز هم به مرتبه عصمت نایل آمده و هم برترین زن عصر خویش است. جایگاه حضرت خدیجه نزد رسول خدا بسیار والا بود به گونه ای که بعد از ایشان رسول خدا از ایشان به خوبی یاد می کردند. هرگاه حضرت خدیجه را یاد می کرد می فرمود خدیجه و کیست مانند خدیجه!!! مرا تصدیق کرد زمانی که همه تکذیبم کردند؛ مرا در دین خدا یاری کرد و با مال خود مرا بر رسالتم توانا ساخت؛ خداوند مرا فرمان داده که خدیجه را بشارت دهم خداوند در بهشت خانه ای از زمرد برای او بنا کرده است.
(کشف الغمة، ج۱، ص۳۶۰)
در حدیث دیگری بیان شده که برترین زنان عالم چهار نفر هستند که یکی از انها حضرت خدیحه است (الخصال، ج۱، ص۲۰۶) علاقه پیامبر صلى الله عليه و آله به خدیجه عليها السلام سبب شده بود که بستگان و دوستان وی نیز همواره مورد تفقد پیامبر صلى الله عليه و آله قرار گیرند. چنان که نقل شده است سال‌ها بعد از وفات حضرت خدیجه عليها السلام، زمانی که هاله (خواهر حضرت خدیجه) به منزل رسول خدا در مدینه رفت، حضرت بسیار مسرور شد و با احترام او را به منزل خود دعوت کرد.
( صحیح البخاری، ج ۴، ص ۲۳۱؛ صحیح مسلم، ج ۷، ص ۱۳۴)
عظمت حضرت خدیجه بعد از پیامبر نیز ادامه داشت و نُقل مجالس بود. هرجا سخن از فضائل بوده نام ایشان می آمد. در مجلسی که امام حسن علیه السلام حضور داشت معاویه گفت چه مسی شریفترین نسب را دارد؟ صعصة بن صوحان از اصحاب خوب امیرمؤمنان علیه السلام اشاره به امام حسن علیه السلام کرد و گفت او برترین نسب را دارد و در گفتگو به جده ایشان حضرت خدیجه اشاره می کند.(انساب الاشراف، ج۵، ص۳۷) زین بن علی بن شهید و محمد نفس زکیه وقتی به افتخارات خود اشاره می کند خود را از نسل حضرت خدیجه معرفی می کنند (تاریخ طبری، ج۶، ص۱۹۶؛ تفسیر فرات کوفی، ص۲۴۸). روز عاشورا نیز امام حسین علیه السلام به جده خود حضرت خدیجه افتخار کرده و فرموده اند آیا می دانید جده من حضرت خدیجه نخستین زن مسلمان از این امت است
( ارشاد، ص۱۷۰)
امام سجاد نیز در خطبه شام خود را با حضرت زهرا و حضرت خدیجه معرفی می فرماید (بحار الانوار، ج۴۵، ص۱۷۴) و در یکی از دعاهای خود در صحیفه سجادیه، در کنار نام چهارده معصوم نام حضرت خدیجه سلام الله علیها را برده و بر همه ایشان درود و صلوات می فرستد. عظمت حضرت خدیجه به گونه ای است که در برخی از زیارات معصومین در مقام معرفی شخصیت ائمه علیهم السلام انتساب ایشان به حضرت خدیجه بیان می شود (کافی، ج۴، ص۵۷۷؛ بحار الانوار، ج۹۷، ص۱۷۴) . بنابراین می توان به این سخن پی برد که عظمت وجودی حضرت خدیجه سلام الله علیها از بسیاری از زنان و مردان امت بالاتر بوده و در میان زنان امت بعد از حضرت زهرا سلام الله علیها بالاترین زن و بهترین همسر رسول خدا معرفی شده است.
انتشار در خبرگزاری مهر
ثبت دیدگاه