اهمیت شناخت امام در هر عصری چقدر است؟

پرسش:

اهمیت شناخت امام در هر عصری چقدر است؟

پاسخ:

روایاتی پیرامون ضرورت شناخت امام در منابع روایی فریقین نقل شده است؛[۱] و به عبارتی مورد پذیرش تمام مسلمانان‌ بوده[۲] و از چنان تواتری برخوردار است که در اصل آن نمی‌توان تردید کرد، با این توضیح که شیعیان آنها ‌را به ضرورت بیعت با امام معصوم(علیه السلام) دانسته، اما برخی از اهل‌سنت، دایره آن‌ها را گسترش داده و این روایات را شامل افراد غیر معصوم نیز می‌دانند.

بر اساس این روایات شناخت امام در هر عصری از چنان اهمیتی برخوردار است که اگر شخصی امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت که همان مرگ به کفر، نفاق و ضلالت است خواهد مرد.

برخی از این روایات عبارتند از:

۱- «مَنْ‏ مَاتَ‏ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ‏ زَمَانِهِ‏ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً»؛[۳] هر کس امام زمانش را نشناسد و در همان حال بمیرد، به مرگ جاهلى مرده است‏.

۲- «مَن ماتَ و لَیسَ فى عُنُقِهِ بَیعَةٌ، ماتَ میتَةً جاهِلِیَّةً»؛[۴] کسى که بمیرد و در گردن او بیعتى نباشد، به مرگ جاهلى مرده است.

در این حدیث که از طریق اهل‌سنت از عبدالله بن عمر نقل شده، لفظ «امام» وجود ندارد. اما در منابع شیعه، همین عبارت، با لفظ «امام» نقل شده است.[۵]

۳- «مَن مات بِغَیرِ إمامٍ ماتَ میتَةً جاهِلِیَّة»؛[۶] هر کس بدون داشتن امام بمیرد، به مرگ جاهلى مرده است.

منابع:

[۱] ر. ک: شوشتری، قاضى نور الله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل‏، ج ‏۲، ص ۳۰۶ – ۳۰۹، قم، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى‏، چاپ اوّل‏، ۱۴۰۹ق.

[۲] موسوی شفتی‏، سید اسد الله، الامامة، ص ۲۶، اصفهان، مکتبة حجة الاسلام الشفتی‏، ۱۴۱۱ق‏.

[۳] این حدیث به نقل از پیامبر اکرم(ص) در بیشتر منابع کهن شیعی آمده است؛ مانند: صدوق، محمد بن على‏، کمال الدین و تمام النعمة، ج ‏۲، ص ۴۰۹، تهران، اسلامیه، چاپ دوم‏، ۱۳۹۵ق؛ مفید، محمد بن محمد، الفصول المختارة، ص ۳۲۵، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول‏، ۱۴۱۳ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على‏، مناقب آل أبی‌طالب(ع)‏، قم، علامه، چاپ اول‏، ۱۳۷۹ق.   ‏

[۴] ابن بطریق، یحیى بن حسن،‏ عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، ص ۳۱۹، قم، مؤسسة النشر الاسلامی‏، چاپ اول‏، ۱۴۰۷ق؛ ابن عطیه، جمیل حمود، أبهى المراد فی شرح مؤتمر علماء بغداد، ج ‏۱، ص ۱۳۳، بیروت، مؤسسة الأعلمی‏، چاپ اول‏، ۱۴۲۳ق؛ ابن قانع بغدادى، عبد الباقى،‏ معجم الصحابة، ج ‏۸، ص ۲۹۶۳، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۲۴ق؛ ابن کثیر دمشقى، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، ج ‏۲، ص ۳۰۲، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

[۵] الفصول المختارة، ص ۲۴۵؛ کراجکى، محمد بن على،‏ کنز الفوائد، ج ‏۱، ص ۳۲۸، قم، دارالذخائر، چاپ اول‏، ۱۴۱۰ق؛ ابن طاووس، على بن موسى،‏ الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، ج ‏۱، ص ۲۱۰، قم، خیام‏، چاپ اول‏، ۱۴۰۰ق.

[۶] عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج ‏۲، ص ۳۰۳، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول‏، ۱۳۸۰ق؛ مسعودى، على بن حسین‏، اثبات الوصیة، ص ۱۹۴، قم، انصاریان‏، چاپ سوم‏، ۱۴۲۶ق؛ ابن طاووس، على بن موسى،‏ التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، ص ۳۲۷، قم، مؤسسة صاحب الأمر، چاپ اول‏، ۱۴۱۶ق.